Karrek
"Karrek" a gevarwodh dhe'n folen ma. Rag usys erel, y hweler Karrek (klerheans)
![]() | |
Klass |
stoff naturel, aggregate ![]() |
---|---|
Konter a |
gweres ![]() |
![]() |
Karrek ew soled a hwer en naturel gwres a vonyow gwrisus (crystalline). An brassa radn a’n Norvys ew gwres a garrygi (an gresten ha’n mantel). Kemyskansow dyffrans a vonyow a wra karrygi dyffrans. Gorherys ew karrygi dell ew usys gen gweres po dowr. Menonieth (petrology po lithology) ew studhyans karrygi.


Ehednow a garrek
[golegi | pennfenten]Karrygi a ell bos pur dhyffrans an eyl dh’y gila. Nebes anodhans ew pur galish ha nebes erel ew medhel, nebes pur gebmyn, hag erel pur danow. Pub karrek a wra longya dhe dri klass, tanek, godhasek ha treusfurvek.
- Karrek danek ew karrek furvyes gen gwrians loskvenydhyek/volkanek. Gwres enji pan vo lava war enep an Norvys po magma en-dadn enep an Nor ow yeynhe ha kaleshe.
- Karrek wodhosek ew karrek gwres dhort godhas, hebm ew tebmigow karrek movys gen an gwens, dowr po rewlivow ha gesrs dhe godha. Droppys ew an godhas avel gweli, dell ew usys en dowr war woles ryver po’n mor. Pan vo moy a wodhas bernys war bedn, an gweliow isella ew gwaskys war-barth rag gul karrek.
- Karrek dreusfurvek ew karrek chanjys gen tobmder po gwask.

An Kelgh Karrek
[golegi | pennfenten]Furvyes ha distruys ew karrygi e'n Kelgh Karrek. Karrygi ew furvyes gen menedhyow tan woja gwrisans magma. Woja usyans, furvyes ew karrygi godhasek gen godhasow e'n mor, gen ryvers, an gwens po rewlivow. Nebes anodhans ew usys arta, nebes ew treusfurvyes rag bos karrygi treusfurvyek. Drefen tektonieth plattys karrygi ew teudhys rag furvya karrygi tanek arta.

Klassys ew karrygi tanek herwydh an kansradnow a SiO2 ha monyow erel. Karrygi tanek ew pednfenten da a vonyow. Ma dhe valweyth kowlwrys en Kernow rag hy monow a'n Oos Brons, a-dhia nanj ew a-dro dhe 4000 bledhen bys e’n jydh hedhyw, en arbednek rag sten, kober, arsenik, arhans ha zynk. Ma balweyth rag lithiom lebmyn ogas dhe Gambron. Emesk an monyow henwys dhort Kernow ew Logsulyanit, Kernowit, Cornwallit ha cornubit.
Lavarow gwerin
[golegi | pennfenten]- Treeth carrek ha le cales - between the devil and the deep blue sea
- Mar ny vedn ev bos rewlys gen an lyw, y tal dhodho bos rewlys gen an garrek - if he doesn’t do as he is told, he must face the consequences
- Mar boos ‘vel carrek - as heavy as lead
- Hei (ev) a glen orto (orti) pecara brednygen ort'garrek - she (he) clings to him (her) like a limpet to a rock
Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.