Arsenik

Ensampel a	Elven gymyk, govetelek, chalcophile element
Furvell gymyk	As
Klevesow a dhyghtys	Lewkemya promyelocytik lym
Dydhyas diskudhans	13 century
Niver atomek	33
Elektronegedhegedh	2.18
Studh oksidyans	−3, 1, 2, 3, 4
Rann a	period 4, bagas 15, tailings, arsenide(3-)
	Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Elven gymyk ew arsenik, niver 33 e'n Vosen Beriodek. An hanow a dheu dhort an ger Persek Kres zarnik, ow styrya orpiment, moon arsenik. Y arwodh gemyk ew As.

Drog gerys ew arsenik rag bos gwenonek, bes elven essensek ew rag enevales en dognow fest byghan. Dogen ladhadow dhe'n korf denel ew moy ages 100 mg. Arwodhow posna gen arsenik ew hwyja, drog torr, skit ha didhowrans. Usys o en fenowgh der istori rag ladha. Diskudhys James Marsh prov en 1836 dhe vusura arsenik en mynsow byghan.

Kevys ew arsenik en naturel en bosow, en arbednek puskes-askornek.

En 1909 Paul Ehrlich a dhiskudhas kemygen arsenik hag a alja yaghhe pokkys frynk (syphilis), henwys salvarsan (arsfenamin). Ema dhe skiensydhyon musurys arsenik en gols Ötzi, korf ow korwedha en rewliv en Itali a-dhia 5000 bledhen. Ma anjkei ow perderi bos hebma ow styrya ev dhe oberi avel gov kober.

Usys o kemygen hag a synj arsenik henwys lewisit (Sowsnek: lewisite) en Kensa Bresel an Bys avel arv kemyk. Usys veu arsenik ewedh dhe wul sortow arbendek a weder, hag avel galliom arsenid dhe wul hanter-hembrenkyasow dhe'n diwysyans jynn-amontya.

Myns arsenik e'n ayrgylgh a wra varya, bes geb level ughella ogas dhe dhiwysyans hag a losk glow. Menedhyow tan a geworr 3,000 tunnas a arsenik dhe'n ayrgylgh pub bledhen, bes tus a wra keworra 80,000 tonnas pub bledhen dre leski keunys menhesen.

Na wra arsenik teudhi, bes segh-ethenna. Y boynt segh-ethenna ew 616°C. Ema dhodho dhew furv, onan metelek loos, ha'n eyl, melyn hag anvetelek.