Tirfurv avon

Tirfurvow avon yw an nasyow a sew chanj kawsys gans argerdhow esknians ha godhesans gans avon. Pan wra dowr drehedhes enep an nor avel glaw po ergh, yma nerthedh dhodho. Usys yw rann an nerthedh dhe fetha rutyans y’n kanel. An remenant a dreusperth godhes yn-nans an avon, ow chanjya shap an tir. Yma settow erel a dirfurvow a-hys an arvor hag yn ranndirow rewlivel.

An kreungylgh

Yma dhe bub avon hy ranndir hy honan henwys kreungylgh, hag a dhegemmer dowr gans glaw hag ergh. Hanow an or ynter dew greungylgh yw keyn dewdhowr, hag a sew tir ughel a-dro dhe’n kreungylgh. Pennfenten yw an tyller yn le may talleth avon hag aber le mayth a dhe’n mor. Ragavonow a res dhyworth pennfentynnyow, hag omjynnya yn kemperyow. Dell yw usys, yma teyr rann dhe greungylgh avon.

Pennfenten (tirfurv avon) Dowr Havren
Kemper Avon Negro (tewl) hag Avon Amazon (leysek) yn Manaos
Ragavon yn menydhyow Pow an Lynnyn
Mappa kreungylgh

Tirfurvow

Hyns ughella an avon

Y’n rann ughella, yma meur a rutyans gans an gweli karnek. Chyf argerdh an avon yw esknians. An pennfenten y honan a dhisav an leder, owth eskni gweres tro’ha topp an menydh. An dowr y’n ragavonow a godh yn-nans dowrlammow munys, ha krava tell munys yn gweli an gover gans gweres meyn munys. An tell ma yw kowbollow, furvyes pan wra trobollow draylya grow war weli an gover ha’y rutya. An gover a wra gwia ynter rosyow kesjunnys ha shap an nans yw avel V gans ledrow serth.

Kowboll meur yn Stat Evrek Nowydh
Dowrlam Russel yn Tasmania, Ostrali, ow tiskwedhes nivel an garrek gales
Kownans yn-dann Dowrlam Victoria, ynter Zambi ha Zimbabwe
Rosow kesjunnys yn Shropshire, Pow Sows ow tiskwedhes shap V an nans

Mars yw karrek gales desedhys a-dreus hyns an avon, furvys yw dowrlam. An dowr a lamm dres balek a’n garrek gales yn plommboll yn-danno. Dell yth eskni an dowrlam war-dhelergh, furvyes yw kownans kul gans tenwennow serth.

Hyns kres an avon

Y’n rann ma, esknians ha godhesans yw argerdhow an avon. Moy ledan yw nans an avon, gans leur gwastas henwys fennva. War bub tu yma leder serth henwys rynn. An avon a gogrenn a du dhe du. An avon a eskni als gogrenn war lann a-ves dhe’n tro, ha godhesa war lann a-ji dhe’n tro (treth gogrenn). Dell wra glannow an gogrenn chanjya savle, y hyll dew du an gogrenn metya. Hemm a furv stummlynn. Savle yn le may feu kogrenn nans ys termyn hir yw kreyth kogrenn. Lenwys o gans godhes. Mar derr an avon war-nans ha furvya fennva nowydh, gesys yw terras avon.

Fennva ha rynn an Dowr Dyfi yn Kembra
Kogrennow war an Dowr Clyde yn Alban, ow tiskwedha stummlynnyn ha kreyth kogrenn
Treth gogrenn
Als kogrenn
Terras avon

Hyns isella an avon

Godhesans yw an chyf argerdh y’n rann ma. Pur wastas yw an nans. War denewen an avon, godhesys yw tewes ha leys dhe furvya tommennow. Heyl yw rann an avon hag a dhegemmer mortidys. Nebes avonow a furv delta mars yw godhevys meur a wodhes y’n aber ha nyns eus mortidys.

Delta Dowr Ganga yn Eynda
Tommen ryb Castle Dyke, Konteth Lincoln
Dowr Heyl, Kernow