Seleniom

Ensampel a	Elven gymyk, soled helosk
Klass	dialkenyow liesatomek, dialkan, bagas 16
Furvell gymyk	Se
Klevesow a dhyghtys	Dises difyk megyans
Dydhyas diskudhans	1817
Niver atomek	34
Elektronegedhegedh	2.55
Studh oksidyans	−2, 2, 4, 6
Rann a	period 4, bagas 16
	Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Elven gymyk yw seleniom, niver 34 y'n Vosen Beriodek. Y furvell gymyk yw Se. An hanow a dheu dhyworth an ger selene, hanow Greka dhe'n Loor.

Elven essensek dhe'n korf denel yw seleniom. Rann yw dhe'n ensaymow glutathion peroksidas ha deiodinas. Yn despit dhe hemma seleniom a yll bos gwenonek (a ugh 450μg an jydh). Arwodhow a bosna seleniom yw anal flerys. Seleniom a yll defolya. Yn 1983 defolyes veu kreun dowr Kesterson yn nans San Joaquin, Kaliforni, gans seleniom dhyworth bargennyow tir leel.

Diskudhys veu seleniom gans Jöns Jacob Berzelius (1779-1848) yn Stockholm yn 1817. Ev a wrug hwithrans war remenant orth goles kerynyow yn gweythva trenken sulfurik. Ev a verkyas bos seleniom hevelep orth teloriom. Hemma veu an acheson rag an hanow (seleniom - an Loor, ha teloriom - an Norvys). Tanow yw monow seleniom. Askorrys yw avel isaskorr purhe kober, plomm ha zynk, dell yw usys. An askorroryon moyha yw Kanada, an Statys Unys, Bolivi ha Russi, a-dro dhe 1500 tonnas an vledhen (hag eylgylghys yw 150 tonnas aral).

Alkan seleniom a wra kendegi milgweyth gwell pan yw y'n howlsplann. Usys yw ytho rag kellow fototredanek, liesskrifellow ha panellow howlek (30% a askorrans). Usys yw 25% dhe wul gweder (keworrys sodiom selenat (Na₂SeO₄) dh'y dhasliwa, po kadmiom selenid dhe wul gweder rudhem), yn arbennek gweder liw brons rag tourow ebron. Usys yw 15% avel sodiom selenit dhe wul boos enevales. Keworrys yw kesstoffow seleniom dhe shampoo gorth-breghi (Sowsnek - anti-dandruff).

Poos atomek seleniom yw 78.96, y boynt teudhi yw 217°C ha'y boynt bryjyon yw 685°C. Y dhosedh yw 4.8kg an liter. Seleniom a eksist avel diw furv: alkan arghansek po polter rudh.