Teloriom
 | |
 | |
| Ensampel a |
Elven gymyk, soled helosk, chalcophile element  |
|---|---|
| Klass |
period 5, govetelek, bagas 16 |
| Furvell gymyk |
Te |
| Dydhyas diskudhans |
1783 |
| Niver atomek |
52 |
| Aray an elektrons |
1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 4d¹⁰ 4p⁶ 5s² 5d¹⁰ 5p⁴, [Kr] 5s² 5d¹⁰ 5p⁴ |
| Elektronegedhegedh |
2.1 |
| Rann a |
period 5, bagas 16 |
 Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia | |
Elven gymyk yw teloriom, niver 52 y'n Vosen Beriodek. Y furvell gymyk yw Te. An hanow a dheu dhyworth an ger tellus, hanow Latin rag an Norvys.
Nyns eus rann y'n korf denel dhe deloriom. Nyns yw gwenonek, mes ev a wra kawsya drog anal ha fler korf (henwys yn Sowsnek tellurium breath). Diskudhys veu yn 1783 gans Franz-Joseph Müller von Reichenstein (1740-1825) yn Sibiu, Romani, mes henwys veu gans Martin Klaproth (1743-1817), kymygydh almaynek.
Kevys yw avel alkan yn naturel, mes pur danow yw henna. Tanow yw monow teloriom maga ta, kepar ha calaverit (AuTe2), sylvanit (AgAuTe4) ha tellurit (TeO2), mes nyns yns usys avel pennfenten an elven. Askorrys yw 110 tonnas a'n alkan an vledhen, avel isaskorr purhe kober. Hanter-alkan yw teloriom, ha kevys yw herwydh usadow avel polter loos. Gorrys yw yn kesalkenyow gans kober ha dur dinam dhe wellhe es y dhyghtyans, ha dhe {{Plobm|blomm]] (0.05%) dh'y grevhe. Usys yw ynwedh gans kadmiom yn panellow howlek ha hanter-kendegoryon y'n diwysyans elektronek.
Poos atomek teloriom yw 127.60, y boynt teudhi yw 450°C ha'y boynt bryjyon yw 990°C. Y dhosedh yw 6.2kg an liter. Hanter-alkan gwynn-arghansek lentrus yw teloriom mes kavadow yw ynwedh avel polter loos tewl.
Mirva
[golegi | pennfenten]-
Sibiu, Romani -
Martin Klaproth -
Askorrans ollvysel yn 2006 -
Panellow howlek -
Lovan gwiver dur -
Dyjynnow kwantum Kadmiom-Teloriom, testen hwithrans rag nanoteknologieth -
Tellurit
.png)
