Molybdenom
 | |
 | |
| Ensampel a |
Elven gymyk, polter helosk  |
|---|---|
| Klass |
alkan tremenyans, period 5 |
| Furvell gymyk |
Mo |
| Dydhyas diskudhans |
1778 |
| Niver atomek |
42 |
| Aray an elektrons |
[Kr] 4d⁵ 5s¹ |
| Elektronegedhegedh |
2 |
| Studh oksidyans |
6 |
| Rann a |
period 5, bagas 6 |
 Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia | |
Elven gymyk yw molybdenom, niver 42 y'n Vosen Beriodek. Y furvell gymyk yw Mo. An hanow a dheu dhyworth an ger Greka molybdos, o styrya plomm. Moon molybdenom, molybdenit y hanow, yw hevel y semlant dhe grafyt, ha kemyskys o an dhew gans moon plomm.
Essensek yw molybdenom dhe bub eghen byw, mes yn mynsow munys. Re a volybdenom a wra kawsya difasyansow kynfloghel. Yma a-dro dhe ugans ensaym ow komprendya molybdenom. Nitrogenas, kevys yn gwreydh fav, a dreyl nitrojen dhyworth an ayr dhe ammonya. Algi a wra devnydh a ensaym molybdenom dh'aga hartha dhyworth sulfur. An ensaym a'y dreyl dhe dimethyl sulfid, an gass ha drefen y fler a denn ydhyn an mor dhe rannow le mayth yw meur a algi hag awos hemma, meur a buskes. Ensaym enevales, xanthin oksidas, a askorr trenken urik, ha pan vo'n ensaym ma re weythresek, hemm a wra ledya dhe'n kudyn gowt.
Usys yw an isotop radyoweythresek molybdenom-99 yn klavjiow dhe wul teknetiom-99. Teknetiom-99 a greun yn organow an korf, gans gweres diagnosans.
Diskudhys veu molybdenom rag an kynsa prys gans Karl Scheele yn 1778, mes an kynsa dh'y enyshe veu Peter Jacob Hjelm (1746-1813) yn Uppsala, Sweden yn 1781.
Usys o dur molybdenom dhe wul tankow yn Kynsa Bresel an Bys drefen y vos krev ha skav.
Askorrys yw a-dro dhe 250,000 tonnas an vledhen, dre vras y'n Statys Unys, Chile, Kanada ha Russi. An chif moon yw molybdenit. Awos y boynt teudhi ughel, nyns yw askorrys avel alkan, mes avel polter loos dell yw usys. Usys yw lemmyn dhe wul daffar elektonek ha tredanel, dhe wul gweder, ha dhe wul dur moly-krom, dhe les yn kesrannow kerri ha jynnow ebron.
Poos atomek molybdenom yw 95.94, y boynt teudhi yw 2617°C ha'y boynt bryjyon yw 4612°C. Y dhosedh yw 10.2kg an liter. Alkan lentrus arghansek yw ev, nebes medhel pan vo pur.
Mirva
[golegi | pennfenten]-
Moon molybdenom -
Usys yw dur-moly yn tankow -
Usys yw dur-moly yn jynnow-ebron -
Karl Scheele -
Furvyans gwrysow an ensaym xanthin oksidas -
An ensaym nitrogenas
.jpg)
