Mellyonen rudh

Mellyonen rudh
	Mellyonen rudh; (Trifolium pratense)
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:	Plantae
Ughrannans:	Tracheophytes
(anrenkys):	Angiosperms
(anrenkys):	Eudicots
(anrenkys):	Rosids
Urdh:	Fabales
Teylu:	Fabaceae
Isteylu:	Faboideae
Kinda:	Trifolium
Hanow dewhenwek
	Trifolium pratense; Linnaeus

Plans bleujennek byghan yw mellyonen rudh (Latin: Trifolium pratense; Kembrek: meillionen goch; Sowsnek: red clover) ha kevys yw a-dro dhe 300 eghen dhyffrans yn teylu mellyon. Heb ankresyans, y hyll tevi dhe ughelder a 20 - 80cm, mes an ughelder a greg war nas an gweres. Hys an del yw 15-30mm ha'y les yw 8-15mm, gwyrdh gans shap loor war hanter pella an dhelen. Liw an vleujen yw rudhwynn tewl, 12-15mm hy hys.

Usys yw an plans, yn hengovek, rag niver a glevesow drefen hy dhe gomprehendya an re a sew: kalciom, kromiom, magnesiom, niacin, fosforos, potassiom, thiamin ha Vitamyn C. Ottomma an plans a gomprehend an moyha a isoflavinow a bub plans y'n bys (kymygen a omdeudh yn dowr hag a ober avel estrojen).

Gnasow medhygiethel

Leverys yw an del seghys dhe wul te yaghus a wra dader rag drog-goans. Usys yw ynwedh dhe wellhe payn amseryow hag osteoporosis. Da yw ynwedh rag drehevel pur pan vo an klav ow kodhevel a bas drog, hag ynwedh dhe wellhe skansgroghen (psoriasis) ha klavor gleb (eczema).

Hwithrans godhoniethel a-dhiwedhes a dhiskwedh bos lower a isoflavinow kepar ha genistin y'n vellyonen rudh, a's teves gnasow pur haval dhe estrogen, ha hemm yw an skila hy bos da rag koselhe paynys an misastel po menopos ha krevhe an golon.

Lies hwithrans godhoniethel a hwer a-lemmyn a vir orth effeyth mellyon rudh war glevoryon a wodhev a ganker.

Tevys yw yn efan avel trevas megyans, posek drefen hy dhe stagella nitrojen, a wra ynkressya frothuster gweres. Tennvosek yw ynwedh dhe hwesker, unn ponegyer posek yw Bombus ruderatus, po gwenenen wyls an lowarth.

Golok ogas a'n vleujen
Versyon gwynn a'n vleujen
Gwenenen wyls ow ponegi
Mellyon rudh

Jowann Richards a skrifas novel yn Kernewek henwys Blas a Vellyon.