Bal Feniks Unys

Bal sten ha kober deges dhyworth an 19ves kansvledhen yw Bal Feniks Unys (Sowsnek: Phoenix United Mine). Trigys yw an bal 0.6 mildir (965 meter) dhe'n north-est a Venyon yn Kernow Est.

Isotri

Balweyth a dhalathas war an tyller yn 1824 yn-dann an hanow Bal Komm Klini (Clinicombe Mine). Ev a wrug mos ha bos rann an Balyow Unys Kernow (Cornwall United Mine) yn 1836, mes an aventur hemm a fyllas. Prenys veu an bal yn 1842 gans Balgapten Jago Seccombe a'n eyl-henwis avel Bal Feniks.^[1]

An bal a oberas deposyts kober an Bal Bre Log koth ha'n moon o kavadow dhe wertha dhe dhiwedh an dhegvledhen. Askorrans a besyas erna drovyas an dus-bal begh kober rych yn 1852. Dres an nessa degvledhen, an bal a askorras meur a gober a jalenjyas eskorrans an Bal Bre Garn Soth yn ogas.^[1]

Erbynn 1865 an kreunyow kober re dhalathsa difygya ha Wella West, ynjynor balweyth hag entreprenour, a brenas les-kontrollya y'n kompani. Samplow a dhiskwedhas yth esa kreunyow krev a sten yn-dann an kober. Ytho Hwel Feniks veu treylyes dhe dhaskavos sten.

Yn le es vledhen an obernerth a efanas a 130 yn 1851 dhe 460. Hwel Feniks a dhuryas dhe efani ha'n obernerth a devas yn fast dhe dhres 600 erbynn an 1870ow a-varr. Yn 1875 Feniks West veu komprehendyes y'n sett ha'n moon wiskys veu dannvenys yn-nans an Hyns-horn Lyskerrys ha Karn nowyth, gans glow rag a jynnow-pren ow tos yn y vann.

Askorrans a sten a dhrehedhas y ughelboynt yn 1877 gans eskorrans a 34,000 tonnas, mes erbynn 1897 ev re godhsa dhe 22,000 tonnas. An bal a oberas bys 1898.^[1]

Shafta Pennsevik Kembra

Jynnji nowyth veu byldyes dre benn an shafta Pennsevik Kembra yn 1907, a via sedhys dhe dhownder a 1200 tros-hys (365 meter). An jynnji o chi dhe jynn-prenn pompya 80" - an onan finek dhe vos byldyes gans an Vreder Holman a vri a Gammbron.

Ev o assay dhe eyl-oberi an begh rych koth, mes ev a fyllas. Dres y seyth bledhen a ober, an bal a wrug daskavos 95 tonnas a sten du yn-unnik. An bal a dhegas wortiwedh yn mis Gwynngala 1914.^[2]

Remenans

Byldyansow an shafta Pennsevik Kembra a dhur avel remenant mogha aswonnadow an oberans Bagas Balyow Feniks Unys. Yma meur a vagoryow war an tyller bras. Dhe'n north a shafta Pennsevik Kembra, yma remenans Hwel Feniks, jynnji-pompya Seccombe, jynnji-hwym, gevel-stamp ha leuryow-gwiska Hwel Feniks ha Hwel Feniks, byldyansow erel an bal avel an chi-nivera, chi an ynjynor, jynn-krushya ha remenans a wovji koth.

Bewnans-gwyls hag ekologieth

Gwarthevyes yw gweres an tyller gans an lok a vetols-poos dhyworth an aktivita balweyth. Hemm re asas kewni ha lichenyow dhe adhvesi. Posek yw Bal Feniks Unyw rag y lesyow lichenek tanow.^[3] Eskelli kroghen a dhevnydh hen adytow an bal dhe neythya y'n gwav ha boosa dhe'n tyller.^[3]

Gweller ynwedh

[:0-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 https://web.archive.org/web/20160815073529/http://cornwallinfocus.co.uk/mining/phoenix.php

[2] ttp://www.cornwall-calling.co.uk/mines/caradon-bodmin-moor/south-phoenix-mine%20.htm

[:1-3] 3.0 ^3.1 https://web.archive.org/web/20121024221108/http://www.sssi.naturalengland.org.uk/citation/citation_photo/2000114.pdf

[1]

[2]

[3]