Tirfurv eolek

Klass	tirfurv
Acheson	Argerdh eolek
	Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Tirfurvow eolek ew gnasyow gwres gen an gwens, po owth usya po ow kodhasa. An ger eolek a dheu dhort hanow Æolus, duw grek an gwensow. An gnasyow ew gwres dhort tewes po ergh, po usys en karrek po rew. Kebmyn enjei en difeythyow tewesek ha war vorrew. Kevys ew tirfurvow eolek war blanettys erel, ow komprehendya Meurth ha Plouton.

Usyans

An gwens a ell usya en diw vor': remova stoffow lows dhort enep an nor, ha'n tewes ow ruttya enebow dhe ves. Treja radn a dhifeythtiryow an bes ew konsow a garrek, lebma thew pub perthyglen a dewes hwythys dhe ves, tirfurv henwys kons difeythtir, po reg. Hwythbansow ew telleryow en tiredhow a dewydnow lebma thew an tewes hwythys dhe ves. Ma effeyth an gwens ow hwytha tewes erbydn meyn ow kawsya an tirfurv henwys "meyn triamal" (dreikanter (Almaynek rag tri amal) po ventifact en Sowsnek dhort an Latin, gwres gen an gwens). Ma meyn ow tisplegya tuyow gwastas, ruttyes gen an tewes. Meyn hirra ew usys bys dhe meter a-ugh enep an tir rag gul meyn skavel gronek. Gweliow dororiethel ew usys en tihaval rag gul tirfurvow henwys yardangow ha zeugenow. Yardangow a hwer lebma thuji gweliow nag ew gorwelyek hag usys ew karrygi medhel. Zeugenow a hwer lebmath uji gweliow gorwelyek bes usys ew karrygi gen moy a fowtow. Zastruga (dhort an Russek, an liesplek ew zastrugi) ew keyn bian furvyes en ergh po rew drefen usyans gen an gwens.

Kons difeythtir, ow tiskwedhes bili re boos rag aga remova
Reg de l'Adrar, Moritani
Hwythbans en tewydnow Ravenglass, parth gogledh Pow an Sowson
Men triamal
Men skavel gronek
Yardang en Greunland
Zeugenow en China
Zastrugi en Antarktika
Yardangow war an planet Meurth

Tewes a hwyth dhort tewydnow en Kaliforni

Treusporth

An gwens a dreusberth stoffow en peder for'. An perthyglow lyha ew karyes gen an gwens heb tochya an tir (kregyans). Perthyglow moy a ell labma a-dreus an tir, orth y dochya terweythyow (labmans). Perthyglow moy veth ew draylyes po rolyes war an enep (rolyans po tednens). Tewes hwythys gen an gwens a ell tedna paynt dhort kerri ha komolhe gweder en uskis.

Godhasa

Pan vo tewes po ergh godhasys, ma anjei ow furvya lienyow tewes po tewydnow. Lienyow tewes (po erg) a hwer pan vo myns perthyglow moy ages gallos an gwens dh'aga hwytha dhe ves. Tewydnow a hwer en lies furv ow krog war du(yow) an gwens ha'n provians a dewes. Barghanow ew pur gebmyn. Shap krobmen, anjeii a wra gwaya en lent pan wrelho an gwens keworra tewes dhe udn tu ha tewesslynkow a hwer war an tu aral. An gwens a dheu dhort udn chif tu. Tewydnow seif (po tewydnow hysresek) a hwer mars eus udn chif tu dhe'n gwens ha tu eylradh aral. An ger "seif" a dheu dhort an ger Arabek rag kledha. Mars eus lies tu dhe'n gwens, furvyes ew tewydnow steren.