Jump to content

Podsol

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Ensampel a eghen a weres Edit this on Wikidata
Klass godhes Edit this on Wikidata
Commons page Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Yn godhonieth gweres, podsol yw an gweres tipek kevys yn koswigow sabus po gonyow yn Ostrali hag Europa west.

Styr podsol yw "yn-dann lusu", hag a dheu dhyworth an Russek под (pod) + зола́ (zola); an furv leun yw "подзо́листая по́чва" (podzolistaya pochva, "gweres yn-dann lusu"). Usys veu an term yn kynsa yn 1875 gans Vasily Dokuchaev. Ev a gampoll previans kemmyn gwerinoryon russek a aras an tir dhe dhiskwedhes nivel hevelep orth lusu (nivellin sygerys po E).

Podsols a yll hwarvos war neb karrek, mes dre vras a dhisplegas dhyworth krag po tewes rych yn kanndir yn tylleryow may kodh glaw lowr. Gweresow boghes rag ammeth yns i drefen an nivellin tewesek. Yn fenowgh an pH yw isel (po trenk), ow kawsya kudynnow rag lies plans. An gwella us ragdha yw peuri.

Profil podsol gans padel horn

Nivellinow

[golegi | pennfenten]

An nivellin E a'n jeves tewder a 4 dhe 8 centimeter (1.6 dhe 3.1 meusva). Isel yw yn oksidow Fe hag Al hag humus. Yth yw kannys gwyn po loos. Furvyes yw yn-dann studhyow gleb, goyeyn ha trenk, yn arbennik le mayth yw an garrek-weli, kepar ha men growan, po kragen rych yn kanndir. Kevys yw yn-dann nivel a stoffow organek usi ow pedri, 5 dhe 10 centimeter (2.0 dhe 3.9 meusva) a dewder. Yma an nivellin kannys ow sevel a-ugh nivellin rudh po rudh-gell gelwys an nivellin B. An liw yw kreffa y'n rann ughella anedha, ow kwanhe isella y'n nivellin. Henwys yw an nivellinow herwydh an lytherennow:

  • A (ughweres)
  • E (gweres eslivys)
  • B (isweres)
  • C (regolith).

Podsolheans yw an argerdh a furv podsol. Stoffow organek hag oksidow komplek a horn hag aluminiom (gelwys seskwi-oksidow) yw omdeudhys gans dowr trenk (drefen bos an karrek-weli gwrys a gragen ha bos meur a law). An seskwi-oksidow a wra gwaya isella y'n gweres wosa eslivans. Kodhans a hwer isel y'n gweres. Treweythyow, kodhans an oksidow horn hag aluminiom a furv nivel kales andewanadow gelwys padel horn (Sowsnek - iron pan). Hemm yw prag yw nivellin E kannys ha'n isweres (B) mar rudh.

Hwarvedhyans yn Kernow

[golegi | pennfenten]

Gweresow podsol a hwer war wonyow Kernow yn fenowgh, kepar ha Goon Brenn. [1]