Podsol
 | |
| Ensampel a |
eghen a weres  |
|---|---|
| Klass |
godhes |
 Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia | |
Yn godhonieth gweres, podsol yw an gweres tipek kevys yn koswigow sabus po gonyow yn Ostrali hag Europa west.
Styr podsol yw "yn-dann lusu", hag a dheu dhyworth an Russek под (pod) + зола́ (zola); an furv leun yw "подзо́листая по́чва" (podzolistaya pochva, "gweres yn-dann lusu"). Usys veu an term yn kynsa yn 1875 gans Vasily Dokuchaev. Ev a gampoll previans kemmyn gwerinoryon russek a aras an tir dhe dhiskwedhes nivel hevelep orth lusu (nivellin sygerys po E).
Podsols a yll hwarvos war neb karrek, mes dre vras a dhisplegas dhyworth krag po tewes rych yn kanndir yn tylleryow may kodh glaw lowr. Gweresow boghes rag ammeth yns i drefen an nivellin tewesek. Yn fenowgh an pH yw isel (po trenk), ow kawsya kudynnow rag lies plans. An gwella us ragdha yw peuri.
Nivellinow
[golegi | pennfenten]An nivellin E a'n jeves tewder a 4 dhe 8 centimeter (1.6 dhe 3.1 meusva). Isel yw yn oksidow Fe hag Al hag humus. Yth yw kannys gwyn po loos. Furvyes yw yn-dann studhyow gleb, goyeyn ha trenk, yn arbennik le mayth yw an garrek-weli, kepar ha men growan, po kragen rych yn kanndir. Kevys yw yn-dann nivel a stoffow organek usi ow pedri, 5 dhe 10 centimeter (2.0 dhe 3.9 meusva) a dewder. Yma an nivellin kannys ow sevel a-ugh nivellin rudh po rudh-gell gelwys an nivellin B. An liw yw kreffa y'n rann ughella anedha, ow kwanhe isella y'n nivellin. Henwys yw an nivellinow herwydh an lytherennow:
- A (ughweres)
- E (gweres eslivys)
- B (isweres)
- C (regolith).
Podsolheans yw an argerdh a furv podsol. Stoffow organek hag oksidow komplek a horn hag aluminiom (gelwys seskwi-oksidow) yw omdeudhys gans dowr trenk (drefen bos an karrek-weli gwrys a gragen ha bos meur a law). An seskwi-oksidow a wra gwaya isella y'n gweres wosa eslivans. Kodhans a hwer isel y'n gweres. Treweythyow, kodhans an oksidow horn hag aluminiom a furv nivel kales andewanadow gelwys padel horn (Sowsnek - iron pan). Hemm yw prag yw nivellin E kannys ha'n isweres (B) mar rudh.
Hwarvedhyans yn Kernow
[golegi | pennfenten]Gweresow podsol a hwer war wonyow Kernow yn fenowgh, kepar ha Goon Brenn. [1]