Jump to content

Zirkoniom

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Ensampel a Elven gymyk, polter helosk, lithophile Edit this on Wikidata
Klass alkan tremenyans, period 5 Edit this on Wikidata
Furvell gymyk Zr edit this on wikidata
Dydhyas diskudhans 1789 Edit this on Wikidata
Niver atomek 40 Edit this on Wikidata
Aray an elektrons [Kr] 4d² 5s² Edit this on Wikidata
ElektronegedhegedhEdit this on Wikidata
Studh oksidyansEdit this on Wikidata
Rann a period 5, bagas 4 Edit this on Wikidata
Commons page Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Elven gemyk ew zirkoniom, niver 40 e'n Vosen Beriodek. Y arwodh gemyk ew Zr. An hanow a dheu dhort hanow an moon zirkon (dhort an ger Persek zar-gun, ow styrya 'haval dhe owr'). Kevys ew zirkoniom en spektrum ster klass-S, meyn kawos ha karrygi dhort an Loor. Nag eus radn vewoniethel dhe zirkoniom, bes nag ew y holanow gwenonek.

Ema zirkoniom en gebmow zirkon, feth hag veu diskudhys en 1789 gen Martin Heinrich Klaproth (1743-1817). Syr Humphrey Davy a assayas enyshe zirkoniom der elektrolysans, bes ev a wrug fyllell. Enyshes veu zirkoniom rag an kensa pres en 1824 gen Jöns Jacob Berzelius (1779-1848). Kalish ha brottel ew olkan zirkoniom mar nag ew pur, bes es y dhyghtya ew an olkan pur.

An chif monyow ew zirkon (ZrSiO4), kevys en Ostrali, an Statys Unys ha Shri Lanka, ha baddeleyit (zirkoniom oksid, ZrO2), kevys en Brasil. Askorrans ollvesek ew a-dro dhe 7,000 tonnas an vledhen. Usys ew en priweyth, daffar hag a worthsevel tobmder pekara fornow, gweder, kemygednow ha kesolkenyow. Usys ew priweyth gwres a zirkoniom avel kellyl, gwelsow ha daffar golf. Gwerthys ew zirkonow avel gebmweyth ewedh. Usys ew an brassa radn a askorrans ollvesek an olkan en dasoberoryon nuklerek.

Poos atomek zirkoniom ew 91.22, y boynt teudhi ew 1852°C ha'y boynt bryjyon ew 4377°C. Y dhosedh ew 6.5kg an liter. Olkan kalish lenter arhansek ew, ow korthsevel kesknians en ta.

Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.