Jump to content

Ytriom

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Ensampel a Elven gymyk, lithophile Edit this on Wikidata
Klass alkan tremenyans Edit this on Wikidata
Furvell gymykedit this on wikidata
Dydhyas diskudhans 1787 Edit this on Wikidata
Niver atomek 39 Edit this on Wikidata
Aray an elektrons [Kr] 4d¹ 5s² Edit this on Wikidata
ElektronegedhegedhEdit this on Wikidata
Studh oksidyansEdit this on Wikidata
Rann a period 5, elven bagas 3 Edit this on Wikidata
Commons page Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Elven gemyk ew ytriom, niver 39 e'n Vosen Beriodek. Y arwodh ew Y. An hanow a dheu dhort tre Ytterby en Sweden. Ytriom ew onan a beder elven henwys dhort an dre ma. Kehaval ew ytriom en kemyk dhe'n elvednow dor-tanow po lanthanid, bes nag ew onan nodhans e'n gwir, hag en sur nag ew tanow vetholl. Nag eus radn vewoniethel dhe'n elven. Nebes gwenonek ew holanow hedeudh ytriom. Usys ew ytriom-90, isotop radyoweythresek, rag dyghtya kellow kanker, pekara lymfoma, kanker T-kell an goos (Sowsnek: T-cell leukaemia / T-cell leukemia), ha kankerow an oygel, kolodhyon ha'n eskern.

Diskudhys veu ytriom en 1794 gen Johan Gadolin (1760-1852), kemygydh finnek, ha Professor Kemygieth en Universita Åbo (Turku en Finnek) ye Pow Finn. Ev a gawas bothen moon dhort Karl Axel Arrhenius (1757-1824). An moon a dheuth dhort gwik Ytterby en Sweden, etho henwys an moon ytterbit. Woja hwithrans, Gadolin a leveris ev dhe dhiskudha dor nowydh, henwys yttria ganjo.

Askorrys ew a-dro dhe 600 tonnas an vledhen. Usys ew en kesolkenyow, drefen y vos ow kwellhe krevder magnesiom, kromiom ha horn en kesolkenyow. Ytriom oksysulfid ew an kessran rudh en pellwologow liw. Usys ew Ytriom oksid rag gul gweder hag a ell gorthsevel tobmder ha jaggys, usys en lensow kamera. Usys ew ewedh rag gul ughkendegoryon. En 2009 diskudhys veu liw nowydh a gomprehend ytriom, h.y. glas YInMn en Universita Oregon.

Poos atomek ew 88.91, y boynt teudhi ew 1522°C ha'y boynt bryjyon ew 3338°C. Y dhosedh ew 4.47kg an liter. Olkan medhel gwydn-arhansek ew.

Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.