Yethow a Ganada
Y tevnydhir lies yeth yn Kanada. Herwydh niveryans 2016, Sowsnek ha Frynkek yw mamm-yethow 56.0% ha 21.4% a Ganadians y'n ordenans na. Yma dhe 82.6% a Ganadians godhvos oberus a Sowsnek hedre yma dhe 29.8% godhvos oberus a Frynkek. Yn-dann Reyth Yethow Sodhogel 1969 yma dhe Sowsnek ha Frynkek studh keffrysyek sodhogel a-dreus Kanada, orth pertaynya dhe pub servis governansek, ow komprehendya an lysow, hag yma pub laghans aktyes yn tiwyethek. Brunswyck Nowyth yw an unsel rannvro ganadek may tevnydh Sowsnek ha Frynkek avel y yethow sodhogel dhe'n keth hys, gans rychheans korf-laghel. Yeth sodhogel Kebek yw Frynkek, kyn, y'n rannvro na, an korf lagha a ergh bos pub laghans aktyes yn Frynkek kepar ha Sowsnek, hag y hyll procedyansow lys bos synsys yn py yeth pynag. Yma difresyansow korf-laghel kehaval yn Manitoba.
Desedheger Yethow Sodhogel Kanada (sodhek sodhogel an governans keffrysyek usi charjyes gans gorweles an dhiw yeth) re leveris, "Y'n keth fordh bos hil orth kolonnen styryans bos Amerikanek hag orth kolonnen prevyans Amerikanek, ha bos klass orth kres prevyans Bretennek, y tybav bos yeth orth kolonnen prevyans Kanadek." Dhe weres yn kewarra orth gorweles an dhiw yeth, y kuntel niveryans Kanada lies deskrifor demo-yethek nag usi niverys yn niveryansow lies gwlas aral, ow komprehendya yeth tre, mamm-yeth, kensa yeth sodhogel ha yeth ober.
Diversita yethek Kanada a ystyn dres an dhiw yeth sodhogel. "Yn Kanada, 4.7 milvil person (14.2% a'n poblans) a dherivas kowsel yeth aral dhe Sowsnek po Frynkek dre vrassa rann an termyn y'n dre ha 1.9 milvil person (5.8% a'n poblans) a dherivas kowsel yeth an par na war rond rewlys avel nessa yeth (avel addyans dh'aga fenn yeth y'n dre, Sowsnek po Frynkek). Yn oll, 20.0% a boblans Kanada a dherivas kowsel yeth aral dhe Sowsnek po Frynkek y'n dre. Rag nebes 6.4 milvil person yth esa'n yeth aral yeth ynvroyek, kowsys yn fenowggha po war rond rewlys y'n dre, yn-unnik po war-barth gans Sowsnek po Frynkek hedre'n yeth aral o yeth genesik rag dres 213,000 person. Wor'tiwedh, an niver a dus a dheriv arwodhyethow avel an yethow a gowsir y'n dre o ogatti 25,000 person (15,000 yn fenowggha ha 9,800 war rond rewlys)."
Kanada yw tre dhe lies yeth genesik. Niverys war-barth y kowsir an re ma gans le es 1% a'n poblans. Nebes 0.6% a Ganadians (po 200,725 person) a dheriv yeth genesik avel aga mamayeth.
Rol a yethow yn Kanada
[golegi | pennfenten]Yethow sodhogel
[golegi | pennfenten]- Sowsnek
- Frynkek
Yethow genesik
[golegi | pennfenten]| Yethow genesik | Niver a gowsoryon | Mammyeth | Yeth y'n dre |
|---|---|---|---|
| Algonquin | 2,685 | 1,920 | 385 |
| Atgangmuurngniq | 47 | Unknown | Unknown |
| Atikamekw | 5,645 | 5,245 | 4,745 |
| Blackfoot | 4,915 | 3,085 | 3,085 |
| Carrier | 2,495 | 1,560 | 605 |
| Chilcotin | 1,400 | 1,070 | 435 |
| Chipewyan | 770 | 525 | 125 |
| Cree | 99,950 | 78,855 | 47,190 |
| Dene Suline | 11,130 | 9,750 | 7,490 |
| Gitksan | 1,575 | 1,175 | 320 |
| Inuinnaqtun | 580 | 370 | 70 |
| Inuktitut | 35,690 | 32,010 | 25,290 |
| Kutchin-Gwich’in (Loucheaux) | 570 | 355 | 25 |
| Malecite | 790 | 535 | 140 |
| Mi'kmaq (yeth) | 8,750 | 7,365 | 3,985 |
| Mohawk (yeth) | 615 | 290 | 20 |
| Montagnais-Naskapi (Innu) | 11,815 | 10,970 | 9,720 |
| Nisga'a | 1,090 | 250 | 250 |
| Slave North (Hare) | 1,235 | 650 | 650 |
| Oji-Cree (Anishinini) | 12,605 | 8,480 | 8,480 |
| Ojibwe | 32,460 | 11,115 | 11,115 |
| Shuswap | 1,650 | 250 | 250 |
| Yethow Siouek (Dakota/Sioux) | 6,495 | 5,585 | 3,780 |
| Slave Soth | 2,315 | 600 | 600 |
| Tłįchǫ po Dogrib | 2,645 | 2,015 | 1,110 |
| Tlingit | 175 | 0 | 0 |