Richard Hall

Richard Hall (1854 -15 Me 1932) o onan a gowsoryon moyha freth an yeth Kernewek y’n Dasserghyans a-varr.

Bewnans a-varr

Genys veu yn 1854 yn Lannust, an nawves a dheg flogh dhe Thomas Mann ha Matilda Frances (neé Murrish). Besydhes veu 23 mis Gortheren 1854 yn Lannust. Ser rosow o y das kyns dos ha bos panner.

Pan veu naw bloodh, yn medh Hall, yth esa maghteth dhedha yn aga chi yn Lannust, Mary Taskes hy hanow. Hi a verkyas ev dhe redya Archaeologica Cornu-Britannica gans William Pryce, ha hi a leveris orto y hylli hy mamm kewsel nebes a’n hen yeth, dyskys gans Mrs Kelynack a Lulynn. Ev eth dhe weles an vamm, ow tiskudha hi dhe gewsel an Deg Gorhemmyn, an Pader ha nebes geryow erel yn Kernewek Diwedhes kepar dell veu yn Pryce. Modrep Richard Hall o Elizabeth Vingoe, a dhyskas an Pader, Deg Gorhemmyn ha niverow dh’y fleghes y’n 1840ow ha 1850ow yn hy bargen tir Bosworwedh Wartha yn Eglosmadern.

Gasa Kernow

Y das a verwis yn 1867 hag erbynn ev dhe vos hwetek bloodh yn niveryans 1871, ev a veu trigys yn Loundres, owth oberi avel skrifwas dhe gowethyans pannorieth. Yn 1880 ev a dhemedhis Alexandra Victoria Harriet Garnham (1863-1957). I a gavas dew flogh, Alfred (Fred) (1886 - 1940) hag Edith (1886 - 1982). Trigys ens yn Loundres hwath. Tamm ha tamm Hall a oberi dhe vos menystrer skrifwas hag erbynn 1911 ev o akontydh ha skrifennyas yn kowethyans ledher ha las.

Dyski Kernewek

Richard a dhallathas spena moy ha moy a dermyn yn Lannust. Yth esa bern dhodho hwath y’n yeth, ha wosa ev dhe brena lyver Henry Jenner, A Handbook of the Cornish Language, reknys veu avel onan a gowsoryon moyha freth an Dasserghyans a-varr. A.S.D. Smith (Caradar) a leveris y vos onan a bymp kowsor freth an yeth kyns Kynsa Bresel an Bys. Ev a geswelas John Mann yn y ji yn Lannust yn 1914, pan veu Mann 80 bloodh. Mann a leveris orth Hall, pan vo flogh yn Boswydnek, Eglossenor, dell wre ev ha fleghes erel keskowsel yn Kernewek hag i ow kwari war-barth (hemma a via y’n spis 1840-1850).

Yn 1905 ev a wrug rol a eryow ha lavarow Kernewek, 18 folen hy hys, hag yw rann a govrohow Fonydyans Studhyansow Kernewek lemmyn. Erbyn an 1920ow, dyllys veu treylyans a Salm 23 ganso y’n Western Morning News.

Bedh Richard Hall ha'y wreg yn Durban, Afrika Dhyghow

Afrika Dhyghow ha berdhya

Edith a dhemedhis William Charles West (1879 – 1966) yn 1907, ha hi hag Alfred eth dhe Natal yn Afrika Dhyghow. Richard hag Alexandra a wre aga vystya ena. Drefen aga bos yn Afrika Dhyghow, ny veu possybyl ev dhe vos berdhys yn kuntelles kynsa an Orsedh yn 1928 yn Dons Meyn Bosskawen, ytho berdhys veu yn 1929 yn Karn Bre gans an hanow bardhek Carer Kernewek.

Ev a besyas treylya rannow a’n Bibel, kepar ha’n Salmow ha rann a Aweyl Sen Jowan, ha skrifa lytherow dhe'n paperyow nowydh. Y leverir bos ganso gerva efan.

Esel o a Gowethas Frenologiethel Bretennek (British Phrenological Society), hag yn hwir, ev o skrifennyas an kowethas neb termyn.

Mernans

Richard Hall a verwis 15 Gortheren 1932 yn chi y vyrgh, Edith, yn Durban, 78 bloodh.