Paladiom

Ensampel a	Elven gymyk
Klass	alkan tremenyans, period 5, bagas platinom, alkan drudh
Furvell gymyk	Pd
Dydhyas diskudhans	1803
Niver atomek	46
Aray an elektrons	1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 4d¹⁰ 4p⁶ 5s² 5d⁸, [Kr] 5s² 5d⁸
Elektronegedhegedh	2.2
Rann a	period 5, bagas 10
	Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Elven gemyk ew paladiom, niver 46 e'n Vosen Beriodek. Y arwodh gemyk ew Pd. An hanow a dheu dhort an asteroyd Pallas, henwys rag an dhuwes a furneth yn mythologieth Grek.

Nag eus dhe baladiom radn vewoniethel. Diskudhys veu paladiom gen William Hyde Wollaston (1766-1828), kemygydh a Norfolk neb a driga en Loundres. Ev a oberi war-barth ha Smithson Tennant (1761-1815) en 1800. Anjei a wrug hwithrans war blatinom, ort y deudhi en aqua regia, kemyskans a drenken hidroklorik ha trenken nitrik. Tennant a dhiskudhas osmiom hag iridiom dhort remenat a'n teudhans. Wollaston a studhyas an teudhans y honan. Dhort hedna ev a gavas paladiom ha rodiom. Diskudhys veu paladiom en kettermyn dell diskudhyans an asteroyd Pallas.

Kevys ew paladiom en y studh naturel en Brasil, hag ema nebes monow ow komprehendya paladiom, pekara stibiopaladinit (paladiom antimonid, Pd₅Sb₂). Askorrys ew paladiom dell ew usys avel isaskorr dhort purhe nikel en Russi ha Kanada, a-dro dhe 300 tonnas an vledhen. Usys ew rag gul konvertydhyon katalytek en kerri (60%), 20% dhe'n diwysyans elektronek, 10% rag gul lenwansow dynsek ha'n remenat avel gebmweyth.

Poos atomek paladiom ew 106.42, y boynt teudhi ew 1552°C ha'y boynt bryjyon ew 3140°C. Y dhosedh ew 12.0 kg an liter. Olkan lenter gwydn-arhansek ew paladiom, es y dhyghtya ha mortholya.