Jump to content

Ober rewi-teudhi

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Klass tewedha fisegel Edit this on Wikidata

Ober rewi-teudhi ew term rag niver a brocessys tewedha kawsys gen gwaskow gwres pan wrug dowr rewi dhe rew. Ma an process owth oberi en skeulyow meur ha bian . En termyn ev a ell oberi a vynysednow dhe vledhydnyow, hag en myns, a derri perthyglow dhe derri meyn meur. Posek ew en tiredhow uhel (Alpek) ha dorlesow uhel (Arktik hag Antarktika). Ma othem dhe ober rewi-teudhi a dempredhow tredh -3°C dhe -8°C ha presens dowr.

Diberthans rew

[golegi | pennfenten]

Nebes gweresow a ell efani po herdhya woja rewi drefen dowr dhe waya e'n gweres rag furvya lensow rew ort an greuv rewi. An keth process a hwer a-ji tell munys en karrygi. Ma an lensow rew ow tedna dowr linyel dhort an tell ogas. Tevyans an gwrisow rew a wadnha an karrygi hag a derr dres termyn. Dalghedh rew ew 9% moy ages dowr, etho yma meur a waskans war an garrek. Ma an process ow hwarvos en arbednek en karrygi pekar ha kragen hag ew tellek.

Efani dalghedhek

[golegi | pennfenten]

Ma efani dvolumetrek (volumetric expansion) ow hwarvos pan vo tell moy en karrygi ew leun a dhowr. Heb ayr, pan wra an dowr rewi, an gwaskans ew fest nerthek. Ort tempredh a -22 °C, tevyans rew a wra gwaskedh bys dhe 207MPa, moy ages lowr ra terri neb karrek.

Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.