Lovennan

Lovennan
	Lovennan
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:	Animalia
Fylum:	Chordata
Klass:	Mammalia
Urdh:	Carnivora
Teylu:	Mustelidae
Kinda:	Mustela; Linnaeus, 1766
	Gwrandrans ollvysel an lovednan.

Kregyn pednow lovennan losthir (topp), kodna gwydn (war woles - kledh) ha lovennan (war woles - dyhow)

Lovennanes fesys dhort korf skovarnek gen kodna gwydn

An lovennan (Mustela nivalis) ew an lyha brodnek kigdebrus e’n bes. Ev ew an esel lyha a’n kinda Mustela, an esel lyha a’n teylu Mustelidae ha’n urdh Carnivora.

Teythyek ew an lovennan dhe Eurasi, Amerika north hag Afrika north. Komendys ew avel ehen dhe Vordir Nowydh, Malta, Crete, Bermuda, Enys Madeira, an Enesow Azores, Enesow Canary, Sen Tommas ha Pryns, Enesow Falkland, Arghantina ha Chile. Nag ew peryllys avel ehen.

Deskrifans

Ma dhe'n lovennan korf tanow hir ha hebleth. Y bedn ew bian ha hir. Y arrow ha lost ew berr (an lost ew le ages hanter hes an korf). Ma dhe'n treys krabanow lybm tewl ha meur a vlew war woles. Y dhewlagas liw tewl ew bian komparys dhe vyns an pedn.

Hes kresek an gorowreydh ew 130-260mm. Hes an venynreydh ew 114-204mm. Poos kresek an gorowreydh ew 36-250g ha’n venynreydh 29-117g.

Omdhegyans tiredhel ha kowethasek

Ema dhe lovennanes gorowreydh tiredhow a gomprehend lies tiredh an benynreydhyow. Ma an niver a lovennanes ow kregi war balster boos ha sewyans dinythi. Tiredh an gorowreydh ew moy e’n gwenton po ye termyn fowt boos. Ev a us kawgh hag urin rag merkya y diredh. Na wra an lovennan palas y fow y honan, bes usya fowyow gwres gen enevales erel, pekar ha godh po rath.

Dinythi

Ma lovennanes ow parya tredh mis Ebrel ha mis Gorefan. Hes degyans ew 34 dhe 37 dedh. Myns kresek teylu ew 6 yonker. Lovennanes a ell parya woja 3 po 4 mis.

An venynreydh a wra an maga heb gweres gen an gorowreydh. Woja dinythyans poos yonker ew 1.5 – 4 g. Genys enjei rudhwyn, dall, noth ha bodhar. Ma anjei ow tisplegya aga dens woja 2 po 3 seythen, ha’n termyn na anjei a dhalleth debri boos soled.

Woja 3 po 4 seythen ma an dewlagas ha diwskovarn owth ygeri. Woja eth seythen ema dhe anjei deskys fatel wra ladha an enevales hag ew boos dhe anjei. Ma anjei ow kara an teylu woja naw dhe dhewdhek seythen. Hes beonans kresek ew seyth po eth bledhen.

Debri

Herwydh usadow, ma an lovennan ow tebri knoviles, r.e. logos. Na wra debri rathes dell ew usys. Na dheber kwilkydnyow, ydhyn bian po oyow nevra. En Pow an Sowson, da ew ganjo debri logos an gora.

En despit dhe vos bian, helghyer da ye an lovennan. Ev a ell ladha konin 5 – 10 gweyth moy y boos. An brassa radn a gonines ladhys gen lovennanes ew yonkers. Pednfenten bosek a voos ew konines, en arbednek e’n gwenton.

Preydhoryon

Enevales hag ew preydhoryon a’n lovennan ew lewern, yewgednes, konaow gwydn, oulys ha bargesyon.

Dises ha teurek

Teurek a wra bewa war lovenannes ew low, mitys ha hwynn. En venowgh ma lovennanes ow kawas an teurek dhort fowyow po neythow aga freydh. Nebes ehednow a nematodow a wra klevesi lovennanes.

Bewvaow

Kevys ew an lovennan en parkow, gwedhenegi gwastas, telleryow karnek po bosek ha lowarthow. Kevys ew en uhelderyow mar uhel ha 3000m.

Studh gwithans

Klassys ew an lovennan avel ehen heb bern. Y wandrans ew meur gen poblans bras. Kebmyn ew en Eurasi, bes le pals enjei en Amerika north.

Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.