Laterit

Klass	regolith
Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Laterit po gweres trovadnek ew ehen a weres kevys en telleryow trovadnek. Ehen a galettir ew laterit .

Gweres ew laterit rych en horn hag aluminiom konsidrys dell ew usys ha bos furvys en tiredhow trofadnek tobm ha gleb. Ma dhe anjei liw rudh gossenek drefen aga dalgh a oksidow horn. Ma anjei ow tisplegya drefen tewedha hir ha dour a'n garrek weli, dell ew usys pan vo tempredhow uhel ha glaw trom en sesonow gleb ha segh an eyl warlergh y gila. Process termyn hir ew tewedha trovadnek (lateritthe). An brassa radn a'n tiredhow hag a gomprehend lateritow ew desedhys tredh an trovadnow Cancer ha Capricorn.

Francis Buchanan-Hamilton o an kensa dhe usya hag henwel furvyans laterit en Eynda en 1807. En a'n henwis 'laterit' dhort an ger Latin later, ow styrya bryck. Usys ew an ger lebmyn rag deskrifa gwiskajow gweres rych en seskwioksidow. Seskwioksid ew oksid gen tri atom a garbon ha dew atom a olkan.

En istorek, trehys veu laterit dhe shapow haval ort bryckys, ha usya en derevel tirnosow. Woja 1,000 OK usys veu laterit en efan en derevyansow pekar hag Angkor Wat. A-dhia kres an 1970ow, usys veu laterit rag enep nebes for'ow en le meyn.

• 
  Profil laterit en Vietnam
• 
  Mengleudh laterit en Eynda
• 
  Radn a Angkor Wat en Kambodi gwres a laterit
• 
  For' gwrys a laterit

Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.