Krypton
 | |
 | |
| Ensampel a |
Elven gymyk, gass, atmophile element  |
|---|---|
| Furvell gymyk |
Kr |
| Dydhyas diskudhans |
1898 |
| Niver atomek |
36 |
| Aray an elektrons |
1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹⁰ 4s² 4p⁶, [Ar] 3d¹⁰ 4s² 4p⁶ |
| Elektronegedhegedh |
3 |
| Rann a |
period 4, bagas 18 |
 Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia | |
Elven gymyk yw krypton, niver 36 y'n Vosen Beriodek. Y furvell gymyk yw Kr. An hanow a dheu dhyworth an ger Greka kryptos, ow styrya kudhys. Diskudhys yw krypton yn ayrgylgh an planet Meurth.
Nyns eus rann dhe krypton y'n korf denel. Wosa diskudha heliom hag argon, William Ramsay (1852-1916) a brederas ev dhe dhiskudha bagas nowydh a elvennow. Ev a dhallathas hwila ragdha gans y skoodhyer, Morris William Travers (1872-1961). Wosa eksamnya 15 liter a argon tennys dhyworth an ayr, i a enyshas 25ml a gass avel remenant. Dhyworth y spektrum, i a aswonas hy bos elven nowydh. Usys yw dhe wul golowys sketh, war y honan gans golow medhel purpur, po gans gassys erel dhe dreylya aga liwyow, yn bollennow lughes skavder ughel ha laserow. Ny wra krypton dasoberi gans elvennow erel.
Poos atomek krypton yw 83.80, y boynt teudhi yw -157°C ha'y boynt bryjyon yw -52°C. Y dhosedh yw 3.7 gramm an liter. Gass diliw anvlasus yw krypton. Yma dhe krypton hwegh isotop naturel, mes dasoberoryon nuklerek ha gweythvaow dasdhyghtyans keunys nuklerek a liver krypton-85 radyoweythresek dhe'n ayrgylgh. Studhyes o nivelyow an isotop dres an Vresel Yeyn gans an Gorlewin awos ev dhe dhiskwedhes pygemmys daffar nuklerek o dyghtyes gans an Kesunyans Sovyetek.
Mirva
[golegi | pennfenten]-
William Ramsay -
Morris Travers -
Golowys sketh -
Laser krypton -
Golow lughes skavder ughel
