Kober

Ensampel a	Elven gymyk, stoff sempel, chalcophile element
Klass	stoff, medhegneth, alkan
Liw/yow	kober
Furvell gymyk	Cu
Dydhyas diskudhans	c. 7 millennium BC
Niver atomek	29
Elektronegedhegedh	1.9
Studh oksidyans	1, 2, 3, 4
Rann a	protinyow kober, period 4, bagas 11
	Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Kober yw elven gymyk gans an arwoeh Cu ha'n niver atomek 29. Yma hanow an alkan rudhik ow talleth y'n geryow Latin aes Cyprium (alkan Kobros) ha'y wosa cuprum. Essensek yw dhe bub eghen. Yma moy ages 10 ensaym hag a's teves edhom a gober. Byttegens gwenonek yw kober mar dhybrys re anedha. Kawsys yw kleves Wilson ha kleves Menke gans anallos an korf dhe dhyghtya kober. Y'n kynsa kober a wra kreuni y'n ympynnyans, ha'n aral yw kudyn genynnek hag a wra kawsya fowt kober y'n korf, ledya dhe vernans avel fleghik.

Devnydh a gober yw gwrys rag furvya brons. Aswonnys veu kober dhyworth nans yw 10,000 bledhen. Yn mythow hag alkymygieth, kober yw kevrennys dhe'n dhywes Gwener. Balieth kober a veu diwysyans posek yn Kernow ha Dewnans bys an 20ves kansblydhen. Es y dhyghtya ha mortholya yw. An chif moon yw malakit gwer (kober karbonat, Cu₂CO₃(OH)₂). Orth dreylya, yma kober ow furvya kroghen gwer, verdigris po ken kober. Erbynn 1860 trev Abertawe yn Kembra a wre dyghtya 90% a gober an bys dhyworth moom a Gernow hag Enys Mon. Hedhyw, askorrys yw kober dhyworth monow a Chile, Indonesi, an Statys Unys, Ostrali ha Kanada, a-dro dhe 17 milvil tonnas an vledhen.