Istori Godhonieth
Istori godhonieth yw studhya an displegyans istorek a wodhonieth ha godhvos skiansek a osow istorek bys y'n jydh hedhyw. An ger Sowsnek 'scientist' (godhonydh) yw yn hwir a-dhiwedhes hag o usys yn kynsa le gans William Whewell y'n 19ves kansvledhen. Kyns hemma, tus a hwither natur o gelwys "filosofers naturel".
Fethow a-dro dhe'n bys naturel re beu deskrifys a-dhia kotheneb klassek. Martesen Hen Rew yw an moyha a vri rag y kevrohow dhe steronieth hag awgrym. Aristarchus a Samos a brederis a-dro dhe'n tybyans a'n Howl avel kres an kevreyth howlek lies kansvledhen a-varra es dell wrug Galileo. Re erel, kepar ha Thales hag Aristotle a studhyas an bys naturel.
Gweresys gans treylyansow a dekstow Grek, an bys Islamek a withas ha lenki an studhyansow Grek dres an Oos Owr Islamek. Nena, an daskevrans ha keshevelyans a oberennow Grek hag Islamek yn Europa West a'n 10ves dhe'n 13ves kansvledhen a dhasserghas an studhyans a filosofieth naturel y'n West.
Filosofieth naturel a veu treylys dres an Hweldro Wodhoniethek yn Europa a'n 16ves ha 17ves kansvledhynnyow, dre dhiberthans a dybyansow ha diskudhansow nowydh a hengovyow Grek kyns. An Skiens Nowydh a omsevis o moy jynnweythek, nessa dhe awgrym ha moy diogel hag ygor gans godhvos selys war vethod skiansek nowydh.
Moy a hweldroyow a sewyas wosa hemma. An hweldro gymygiethel a'n 18ves kansvledhen a dhallathas musuransow ha methodys nowydh herwydh myns rag kymygieth. Y'n 19ves kansvledhen, golokvaow nowydh yn kever an mentenyans a nerth, bloodh an Norvys hag esplegyans o posek. Hag y'n 20ves kansvledhen, diskudhansow nowydh yn fysegieth ha genynnek a dhallathas dyskyblethow nowydh kepar ha bewonieth volekulek ha fysegieth perthyglow.
Yma'n erthygel ma owth usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek kres.
|
Onan a'n kans erthygel posekka war Wikipedya yw an erthygel ma. |