Frothen
En losowieth, frooth po frutys yw strethurow plansow a gomprehend has an plansow.
Dhe losower, usys ew an ger frothen/frut mar teffo dhort radn an bleujen kriys oygel. Gwesk moy ew a-dro dhe’n has(en). Nag eus akord ow tochya fatel kodh dhe frrutys bos restrys.

En kows kebmyn, hag en arbednek en kegina, frutys ew neppeth melys, hag aswonys ew lies frothen losowek avel losow kegin.
En losowieth, radn ‘kig’ an frut ew gelwys an mesokarp, hebm ew an radn tredh an grohen po rusken ha’n has. Radn wydn aval, rag ensampel, ew an mesokarp, ha dell ew usys hebm yw an darn debrys.
Sortow a frooth
[golegi | pennfenten]
Moren
[golegi | pennfenten]Mar po an frut kowal ow komprehendya mesokarp, a-der krohen danow, gelwys ew an frut 'vel moren (berry en Sowsnek). Moren a ell komprehendya udn hasen po lies huni. Grappys, avokados ha koryns du ew mor. Ema dhe bubonan anodhans krohen danow, bes brassa radn an frut ew an mesokarp. Ken thew henwys sevi 'vel strawberries en Sowsnek, nag enjei mor drefen bos an has war an tu ves.
Pepo
[golegi | pennfenten]Pepo yw moren askewerys. Y grohen ew kalish ha tew (gelwys maskel dell ew usys). Pompyons ha melonyow dowr ew pepos.
Hesperidiom
[golegi | pennfenten]Hesperidiom ew ehen aral a voren askewerys. Y grohen ew tew bes nag ew mar galish 'vel pepo. Frutys citrus ew ensamplow a hesperidiomys.

Aval
[golegi | pennfenten]
Aval ew frothen lebma thew an darn debradow oll-a-dro dhe'n golon. Herwydh usadow nag ew an golon debrys. E'n voren ema an has a-bervedh dhe'n mesokarp, bes e’n aval an mesokarp ha’n golon ew darnow dyffrans.
Eyrinen
[golegi | pennfenten]
Eyrin (drupes en Sowsnek) ew gelwys frutys meyn ewedh drefen anjei dhe gomprehendya men kalish a-dro dhe’n hasen. Avalow gwlanek, ploum, hag oliv ew ensamplow a eyrin (hag alamandys ewedh ken thew debrys an hasen a-der an mesokarp e’n ensampel ma).
Frutys losowek
[golegi | pennfenten]Drefen bos frutys askorrys dhort oygellow frothushes, nag eus marnas plansow bleujyowa hag a askor frutys. Devisyans esplegyans ew frutys hag a wra gweres keskaryans has gen enevales.
An term losowek a gomprehend lies plans nag ew frutys en styr kebmyn an term, pekara’n losow kegin pompyons, koukomberyow, avalow kerenja, pys, fav, plansow oy ha pubrennow, ha nebes spisys, pekar hag ollspis ha chillis.
Frutys gweresek
[golegi | pennfenten]
Frut gweresek po fug-frothen (pseudokarp) ew frut ma thew radn a’n ‘kig’ derivys dhort matter ogas dhe’n oygel, nag an oygel y honen.
Figys ew ehen a frut gweresek gelwys sykonium. Avalow ha per ew frutys gweresek ewedh. An golon ew an frut gwir.
Frutys di-losowek
[golegi | pennfenten]Rag bos kewar en tien, nag ew an re ma frutys losowek:
- an re askorrys gen plansow nag uji ow pleujyowa, pekara mor meryw, hag ew avalow saben en gwir.
- tevyansow a dhispleg dhort darnow plansow erel, pekara trenkles.

Frutys en shoppys
[golegi | pennfenten]An re ma ew frutys a ell bos prenys en shoppys, hag ew frutys losowek ewedh:
- frutys moren: koryns rudh, grows (eyrin Maria), mor glas. Ewedh, ken nag enjei aswonys dell ew usys avel frutys moren, aval kerenja, avokado ha banana.
- mor fug: avan (moyar rudh), sevi, mor du. An re ma ew frutys kuntel.
- eyrin: ploum, keres, avalow gwlanek, brikel, oliv.
- frutys citrus, pekara owravalow, avalow paradhis ha tangerines.
- frutys kuntel: avan ha mor du.
- frutys liesplek: pinavalow, figys.
Lies frut a dheu dhort gwydh po prysk. Rag plansow, frutys ew ford' a surhe keskar an has, dell ew usys gen enevales. Pan vo an frutys debrys, nag ew an has trethys bes kawghys enjei.
Ema brassa radn a’n frutys debrys genen nei ow komprehendya meur a dhowr, sugra naturel, vitamyn C ha gwias e’n boos. Dell ew usys frutys a gomprehend level isel a brotin ha blonek (a-der avokados ha nebes know). Ema mall dhe dus ha apys debri frutys, pekara lies brodnek losowdebrys ha lies edhen.
![]() |
Onan a'n mil erthygel posekka war Wikipedya yw an erthygel ma. |
Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.