Jump to content

Apa

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Apys
Flogh gorylla an menydh yn Ouganda
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:
Fylum:
Klass:
Urdh:
Is-urdh:
Ughdeylu:
Hominoidea

Gray, 1825
Type species
Homo sapiens
Linnaeus, 1758
Teylu

Proconsulidae
Afropithecidae
Hylobatidae
Hominidae

Apys (hanow Latin: Hominoidea) ew enevales e'n bagas dilost henwys prymatys hag en hwreydhek a Afrika bes trigys en Asia Soth-Est ewedh. En tyffrans dhe brimatys erel, ema gen anjei gwayans frank, en arbednek e'n skoodh. Ema diw radn dhe'n ughteylu Hominoidea: an gybbon, po'n 'apa leha'; ha'n hominid, hebm ew an 'apa moyha'. Enevales goos tobm enjei gen mylgen war aga hroghen. An moyha apa ew an gorylla.

Linyeth esplegyans dhe'n apys. Diskwedhys ew an isteylu Homininae. A-ugh an boks melyn, ema an ughteylu: Hominoidea. En-dadna ema an dhew drib Hominini ha Gorillini. Dres an bledhynnyow anjei a radnas dhe dhew ginda: Homo ha Pan.


Apys a wrug esplegya dhort simes nanj ew a-dro dhe 25 milvil bledhen. Tabm ha tabm an eghennow dyffrans a radnas dhe'n eghennnow a-lebmyn. Ema gen gybbones breghow hir rag leska dres an gwedhennow. Nag eus lost gen apys. Kryjys ew bos apys moy skentel ages simes, rag ensampel, der usya toulys. Gwres veu studhyansow meur ow tochya omdhegyans apys gen Jane Goodall, Dian Fossey ha Birute Galdikas. Ema an eghennow dyffrans ow pywa en fordhow kowethasek. Ema gaen pub eghen systemow kowethasek dyffrans. Gybbones a vyw avel koplow, an orangutan war y honan, gorylles en bagasow bian ha chympansis en bagasow meur. Aga boos ew dyffrans ewedh. Gorylles a dheber delyow, ha'n re erel a dheber frooth, kyn hwra chympansis debri kig terweythyow. Marnas tus, pub apa ew ogas dhe vernans, drefen chanj bewva e'n koswigow glaw dre vras.

Mappow gwandrans

[golegi | pennfenten]

Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.