Apa

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Apys
Flogh gorylla an menydh yn Ouganda
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:
Fylum:
Klass:
Urdh:
Is-urdh:
Ughdeylu:
Hominoidea

Gray, 1825
Type species
Homo sapiens
Linnaeus, 1758
Teylu

Proconsulidae
Afropithecidae
Hylobatidae
Hominidae

Apys (hanow Latin: Hominoidea) yw enevales y'n bagas dilost henwys prymatys hag yn wreydhek a Afrika mes a drig yn Asia Soth-Est ynwedh. Yn tyffrans dhe brimatys erel, yma gansa gwayans frank, yn arbennek y'n skoodh. Yma diw rann dhe'n ughteylu Hominoidea: an gybbon, po'n 'apa leha'; ha'n hominid, hemm yw an 'apa moyha'. Enevales goos tomm yns i gans mylgen war aga hroghen. An moyha apa yw an gorylla.

Linyeth esplegyans ha diskwedhys yw an isteylu Homininae. A-ugh an boks melyn, yma an ughteylu: Hominoidea. Yn-danna gwelir an dhew looth Hominini ha Gorillini. Dres an bledhynnyow i a rannas dhe dhew ginda: Homo ha Pan.


Apys a wrug esplegya dhyworth simes nans yw a-dro dhe 25 milvil bledhen. Tamm ha tamm an eghennow dyffrans a rannas dhe'n eghennnow a-lemmyn. Yma gans gybbones breghow hir dhe leska dres an gwedhennow. Nyns eus lost gans apys. Krysys yw bos apys moy skentel ages simes, rag ensampel, der usya toulys. Gwrys veu studhyansow meur ow tochya omdhegyans apys gans Jane Goodall, Dian Fossey ha Birute Galdikas. An eghennow dyffrans a vyw yn fordhow kowethasek. Yma gans pub eghen kesweythow kowethasek dyffrans. Gybbones a vyw avel koplow, an orangutan war y honan, gorylles yn bagasow byghan ha chympansis yn bagasow meur. Aga boos yw dyffrans ynwedh. Gorylles a dheber delyow, ha'n re erel a dheber frooth, kyn teppro chympansis kig treweythyow. Marnas tus, pub apa yw ogas dhe vernans, drefen chanj bewva y'n koswigow glaw dre vras.

Mirva[golegi | pennfenten]

Mappow gwandrans[golegi | pennfenten]

Yma'n erthygel ma owth usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek kres.