Dowrgleudh Kesunyans Lyskerrys ha Logh
Dowrgleudh efan o an Dowrgleudh Kesunyans Lyskerrys ha Logh a frosas yntra Lyskerrys ha Logh yn Kernow, Breten Veur. Ogasti 6 mildir (10 km) yn hys o hag yth esa 25 yet dhowr dhodho. Ygerys veu yn rannow a-dhyworth 1827. Robert Coad o an ynjynor.
Wortalleth, pennborpos an dowrgleudh o an karyans a vordewes ha kalgh dhe wellhe an trenkenweres a diryow amethek. An dowrgleudh a weythas an trovyans a dhepositow moon war Vre Garn; yth esa les meur dhodho hag ev a garyas an monyow war-nans dhe'n porth yn Logh dhyworth bason dhe Dhowr an Woon. An kenwerth a gressyas dhe'n poynt bos res byldya hyns-horn ryb tenewen y hyns gans kompani an dowrgleudh, ha'n dowrgleudh a stoppyas bos hefordh y honan y'n diwedh.
Gwethheans an dowrgleudh ha'n dowrgleudh hedhyw[golegi | pennfenten]
Ygerys veu an Hyns-horn Lyskerrys ha Logh yn 1860 hag ev a dremenas an dowrgleudh dhe bymp le, tri a-woles dhe Dewesva ha dew a-ugh dhodho, mes an hyns-horn a dhistruis an dowrgleudh dh'y benn a-gledhbarth. Porthva vysi o Tewesva hwath awos gwriansow John Buller; ev a hevelis bos an dowrgleudh a-ugh dhe Dewesva gasys dhe wethhe, kyn nyns esa hemma sewyans drehevyans an hyns-horn. An dowrgleudh a dhuryas gwethhe ha ny ylli saw skathow byghan devnydhya an dowrhyns.
Hyns-horn an West Bras a brenas kompani an dowrgleudh yn 1909 dhe allosegi prenas an hyns-horn ha'y draffik havyasek rych.
An Hyns-horn Lyskerrys ha Karn (an hyns-horn a garyas an monyow dhyworth Ranndir Balweyth Bre Garn) a dhegeas yn 1917, mes yma'n Hyns-horn Lykserrys ha Logh owth oberi hwath avel Linen Nans Logh.
Rannow a'n dowrgleudh re dreusvewas bys y'n jydh hedhyw hag y hyllir aga gweles a-hys y hyns; nebes yettys dowr ha chambour yet dhowr a yll bos gwelys ogas dhe Logh, byttele yma hemma leun gans leys dhyworth an Heyl Logh Est. Keffrys ha hemma, yma remenans lies yet dhowr aral a-hys res an dowrgleudh koth, kyns oll yn arenebedh Komm, ryb Lyskerrys, ha dhe worsav drenow Tir an Bughes.
Yn 2023 yth esa yet dhowr riv 21, henwys Yet Dhowr an Porthorji (Lodge Lock yn Sowsnek), sawyes gans bodhogyon gans skoodhyans Konsel Tre Lyskerrys ha Trest Ertach Kernow.[1]
Yma dowr hwath a fros a-hys brassa rann an dowrgleudh, kynth yma'n chanel pur lettyes gans leys, magoryow ha plansow.
Gweller ynwedh[golegi | pennfenten]
Bybliografi[golegi | pennfenten]
•Hadfield, Charles (1967). The Canals of South West England. David and Charles. ISBN 0-7153-4176-6.
•Messenger, Michael (2001). Caradon & Looe - The canal, railways and mines. Twelveheads Press. ISBN 0-906294-46-0.
•Popplewell, Lawrence (1977). The Railways, Canal and Mines of Looe and Liskeard. Oakwood Press. ISBN 978-0-85361-212-4.
•Joseph Priestley (1831). "Historical Account of the Navigable Rivers, Canals, and Railways of Great Britain". London: Longman, Rees Orme, Brown and Green.
•Squires, Roger (2008). Britain's restored canals. Landmark Publishing. ISBN 978-1-84306-331-5.