Jump to content

Chitrak

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
(Daskevarwodhys dhyworth Chytrak)
Chitrak
Efander menhesennow:
Pleistocen – lemmyn 1.9–0 Ma
Chitrak benow
KwaZulu Natal, Afrika Dyghow
About this soundKri
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:
Fylum:
Klass:
Urdh:
Teylu:
Kinda:
Ehen:
Acinonyx jubatus
Hanow dewhenwek
Acinonyx jubatus
(Schreber, 1775)
Iseghennow
  • A. j.jubatus (Schreber, 1775)
  • A. j. venaticus (Edward Griffith, 1821)
  • A. j. soemmeringii (Leopold Fitzinger, 1855)
  • A. j. hecki (Hilzheimer, 1913)
Gwrandrans an chitrak

Gwynnrudh - Gwandrans kyns
Gell golow - Niver byghan
Gell tewl - Niver kres
Rudh - Niver ughel

Chitrak (Acinonyx jubatus) yw kath myns kres a drig yn Afrika. Ev yw an eneval tir skaffa, a yll ponya bys dhe 112 km/our rag termyn kott. An brassa niver a jitrakys yw trigys yn savannas Afrika, gans nebes anedha yn Asi. Gweythresek yns i dydhweyth, ow helghya boreweyth po gorthugherweyth.

Gnasow

[golegi | pennfenten]

Skav ha moon yw an chitrak kehevelys dhe gathes meur erel. Perfydh yw y arrow hir moon ha lost hir breghys rag ponya uskis. Y furv tanow yw pur dhyffrans dhe vyns korf nerthek an kathes meur erel. Hys y benn ha korf a wra varya ynter 112-150 cm hag ughder y dhiwskodh 70-90 cm.

Ny yll kildenna y grabanow saw nebes, pur dhyffrans dhe'n kathes meur erel.

Boos hag omdhegyans

[golegi | pennfenten]

Gweythresek yw chitragys dydhweyth, ow helghya boreweyth po gorthugherweyth. Kigdebroryon yns i. Aga freydh yw gavrewiges, bualgerwys, zebras, hoghes gwenogus, skovarnogyon, ydhyn, kniviles, serf, puskes, pedrevanes ha owrgeun hogen.

Pan wrello'n chitrak helghya, ev a way yn lent hag yn-dann gel tro'ha'y breydh. Pan vo ogas dhe'n preydh (a-dro dhe 10-30 meter), ev a wra y chassya fest uskis. Chitrakys a drebuch aga freydh rag aga ladha. Dhe ladha preydh myns kres po bras, an chitrak a vrath y vriansen may hwrello y daga dhe vernans. Brath war geyn an konna yw lowr rag ladha preydh le.

Ny yll an chitrak difres y honan erbynn lewes po usviles a gemersa preydh an chitrak dhe ves. Kemerys an preydh dhe tyller skeusys. An chitrak, skwith wosa an chas, a bowes ryb an korf yn unn dyena rag termyn. Wosa henna, chitrakys a dheber yn uskis ha konsumya mynsow meur skonna gallo.

Dinythyans

[golegi | pennfenten]

Chitrakys benow torrek a dhinyth torras a 3-5 kathik wosa torrasneth a 3 mis. Nyns yw an kathigow parys dhe vewa bewnans anserghek kyns penn diw vledhen a venystrans termyn leun. Yma edhom warnedha dyski fatel wra kachya preydh, ha hemm a gemmer termyn. An yonkers yw goliadow dhe breydhoryon moy, yn arbennik lewes.

Genynnek

[golegi | pennfenten]

An chitrak a'n jeves varyans genynnek pur isel, ha niveryans has isel. Yndinythyans re lyhas an varyans genynnek moy vyth.

Chitrak avel eneval dov

[golegi | pennfenten]

Drefen na wra chitragys nevra omsettya war dus ha'ga ladha, fest meurgerys ens i avel enevales dov helghya a-dhia termyn hir, yn arbennik y'n kresosow y'n Est Kres hag Ogas.

Y'n termynyow arnowydh, chitrakys yw an kathes gwyls kalessa dhe witha avel enevales dov, drefen bos edhom warnedha efanderow rag ponya tooth men. Pur bosek yw dh'aga boosa yn ewn.

Fethow didheurek

[golegi | pennfenten]

An chitrak yw an skaffa a bub eneval tir. Uskisheans chitrak a'n gallosegi drehedhes tooth a dres kans km/our yn teyr eylen, moy ages an huni drehedhys gans neb karr kestrif.