Thoriom
 | |
 | |
| Ensampel a |
Elven gymyk  |
|---|---|
| Dydhyas diskudhans |
1828 |
| Niver atomek |
90 |
| Elektronegedhegedh |
1 |
| Studh oksidyans |
4, 3, 2, 1 |
| Rann a |
period 7, aktinid |
 Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia | |
Elven gymyk yw thoriom, niver 90 y'n Vosen Beriodek. Y furvell yw Th. An hanow a dheu dhyworth hanow duw Loghlyn, Thor. Elven gwann y radyoweythresans yw. Diskudhys veu an moon thorit gans Morten Thrane Esmark (1801-1882), pronter ha moonydh a Telemark yn Norgagh, yn 1828. Aswommys veu gans Jöns Jacob Berzelius an vledhen nessa. Pub isotop yw radyoweythresek. An hanter-bewnans hirra yw dhe thoriom-232, hemm yw 14.05 bilvil bledhen, oos an Ollvys.
Ny veu devnydh vytholl dhe thoriom bys dhe 1885, pan veu devisys an vantel gass gans Carl Auer von Welsbach. Mantylli gass a wrug usya thoriom oksid dhe wul golow. Thoriom o an nessa elven diskudhys bos radyoweythresek wosa uraniom. Usys veu awosa yn priweyth, lugern ha katalydhyon. Dres an bledhynnyow, usys veu thoriom le ha le. Mes nebes gwlasow a vynn devnydhya thoriom rag tredanvaow nuklerek, kepar hag Eynda. Eynda a vynn drehevel 62 dasoberor thoriom erbynn 2025, ha 30% a'y askorrans treden erbynn 2050. Askorrys yw thoriom war-barth elvennow dor-tanow dhyworth monazit.
Poos atomek thoriom yw 232.04, y boynt teudhi yw 1750°C ha'y boynt bryjyon yw 4788°C. Y dhosedh yw 11.7kg an liter. Alkan arghansek kales mes es y dhyghtya yw, hag a dreyl du yn ayr.
Mirva[golegi | pennfenten]
Jöns Jacob Berzelius
An duw, Thor
Carl Auer von Welsbach
Mantel gass goth
Thorit
