Tantalom

Ensampel a	Elven gymyk, polter helosk, lithophile
Klass	alkan
Furvell gymyk	Ta
Dydhyas diskudhans	1802
Niver atomek	73
Aray an elektrons	[Xe] 4f¹⁴ 5d³ 6s²
Elektronegedhegedh	1.5
Studh oksidyans	2, 3, 4, 5
Rann a	period 6, bagas 5
Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Elven gymyk yw tantalom, niver 73 y'n Vosen Beriodek. Y furvell gymyk yw Ta. An hanow a dheu dhyworth an hanow Tantalos, den kasadow yn mytholegieth grek.

Nyns eus rann vewoniethel dhe dantalom, ha nyns yw gwenonek. Usys yw tantalom yn ympyansow medhegel. Diskudhys veu tantalom yn 1802 gans Anders Gustav Ekeberg (1767-1813), Professor Kymyk yn Pennskol Uppsala, Sweden. Traweythyow kevys yw yn naturel avel an alkan. An chif monow yw tantalit ha samarskit. Repoblek Werinel Kongo yw an askorrer moyha, ha nessa Ostrali, Pow Tay ha Brasil, mes an brassa rann yw kevys avel isaskorr purhe sten. Askorrans ollvysel yw a-dro dhe 1700 tonnas. Pur gales yw dhe dhigelmi tantalom dhyworth niobiom.

Usys yw tantalom yn peswar sort a dhevnydh: pan vo edhom dhe alkan a worthsevel tempredh ughel; daffar tredanek hag elektronek; ympyansow leuvvedhegel; hag rag ardhyghtya kymygyon kesknius. Pur gostek yw.

Poos atomek tantalom yw 180.95. Y boynt teudhi yw 2996°C ha'y boynt bryjyon yw 5425°C, ha'y dhosedh yw 16.7kg an liter. Alkan splann arghansek yw, medhel pan yw pur. Moy kales yw tantalom karbid ages adamant.

Mirva

• 
  Ympyans leuvvedhegel
• 
  Daffar elektronek
• 
  Askorrans ollvysel tantalom
• 
  Tus bal yn Repoblek Werinol Kongo
• 
  Samarskit
• 
  Tantalit
• 
  Andres Gustav Ekeberg