Jump to content

Numididae

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Gallina
Gallina basnettys
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:
Fylum:
Klass:
Urdh:
Teylu:

Gallinys yw ydhyn a'n teulu Numididae y'n urdh Galliformes. Endemek yns i dhe Afrika ha renkys yns i yn-mysk an kottha a'n Galliformes. I a esplegyas dhyworth remenans an Galliformes wosa an Cracidae (kakalakas, gwanes, ha kurassowes) ha kyns an Odontophoridae (rykennes sowl Vyrjyni). Keskelmys yw menhesen Eocen 'Telecrex' dhe'n gallinys. Telecrex a drigas yn Mongoli, ha martesen o hendas an fesons. Gallinys arnowydh yw endemek dhe Afrika, mes an gallina basnettys re beu komendys a-dreus an bys avel edhen dhov.

Omdhegyans

[golegi | pennfenten]

Ydhyn an teylu ma a dheber hwesker ha has. I a neyth war an nor. Aga semlant yw hevelep dhe rugyerigow, mes heb pluvennow war aga fennow. Loos tewl po du yw aga fluv gans nammow gwynn. Myns an ydhyn meur ma yw 40–71 cm (15+1⁄2–28 meusva) yn hys, gans poos a 700–1,600 g. An yer a boos moy ages an kulyogyon, martesen drefen bos an organow dinythi mar veur.

Dell yw usys, gallinys yw unwregydhyon, ow parya rag bewnans. Kowethasek yns i, ow pewa yn bagasow byghan. I a gerdh a-dhelergh enevales gre hag yn-dann bagasow a simes, le may hwrellons hwilas a-ji kawgh hag rag taklennow re godhas dhe'n leur dhyworth an nenlen. Pur bosek yns i orth kontrolya teurek, preves, lokustes, skorpyons ha divellkeynoges erel.

Gallinys a yll neyja yn fen.

Hanow skiensek Kernewek Sowsnek Kembrek Skeusen Mappa gwandrans
Agelastes meleagrides Gallina bronn wynn White-breasted Guineafowl Iâr gini fronwen Afrika west
Agelastes niger Gallina du Black Guineafowl Iâr gini ddu Afrika kres
Numida meleagris Gallina basnettys Helmeted Guineafowl Iâr gini helmog
Guttera plumifera Gallina pluvek Plumed Guineafowl Iâr gini bluog Afrika kres
Guttera pucherani Gallina krib Crested Guineafowl Iâr gini gribog Afrika drovannel
Acryllium vulturinum Gallina fulturek Vulturine Guineafowl Iâr gini fwlturaidd Afrika north-est