Kilogram

Ensampel a	unses selvenel SI, unit of mass, unses SI olldhalghus
Rann a	system musurow MKS, Kevreyth Keswlasek Unsesow
Ragresegydh	grave
Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Skeusen a'n kilogram kenwra keswlasek, hemm yw an kilogram selys yw pub kilogram aral y'n bys warnodho. Y hwleir prenn musur gans meusvaow ryb y denewe. Gwrys yw a blatinom-iridiom, ha synsys yw yn Sèvres, Pow Frynk.

Unses elvennel am Kevreyth Keswlasek Unsesow yw an kilogram (arwodh: kg), usys dhe vusur gronnedh.

A-dhia 20 Me 2019 styrys yw yn termow divarennow fysegel elvennel. Kyns 20 Me 2019, styrys veu gans hirgrennen a gesalkan platinom, an "kilogram kenwra keswlasek" gwrys yn 1889, ha gwithys yn Saint-Cloud, mestrev a Baris.

An unses ma yw 2.20462262 peuns (unsesow koth 'Emperourethel'). Unses normal dosedh yw kilogram pub meter kubek (cg/m³).

$\rho ={\frac {m}{C}}$

le may

ρ yw dosedh an daklen (musurys yn kilogram pub meter kubek)

m yw gronnedh kowal an daklen (mususrys yn kilogrammow)

C yw dalghedh kowal an daklen (musurys yn metrow kubek)

Istori

26 Meurth 1791 y tanvonas Frynk, Charles Maurice de Talleyrand-Périgord y hanow, lyther dhe Wovernans Pow Frynk, ow kelwel rag savonegi an kreft a vusur. Peswar dydh wosa degemeres an lyther ma, an Governans a fondyas Akademi ha rennys veu an ober a wul unsesow metrik, yth yw usys bys hedhyw.

7 Ebrel 1795 derivys veu yn Pow Frynk bos an gram haval dhe "bosow absolut dalghedh an dowr usi yn kub 1cm orth 1cm orth 1 cm, war dempredh rew". Mes diwysyans a vynn musurow moy ages centimeter ha gram. Konvedhys veu ynwedh bos posow rew ow varya, ow kregi war niver a faktorow, hag ytho, gwrys veu kenwra moy hewul es dowr, a vedha milgweyth moy es an gram, hemm yw an "kilogram". Y'n keth bledhen, styrys veu an "liter".

Onan a'n mil erthygel posekka war Wikipedya yw an erthygel ma.