Kas Arabek-Israelyek

Ensampel a	kas ethnek, kas keswlasek
Dallethys	15 Me 1948
Tyller	Est Kres
Synsys ynno/i	Israeli–Palestinian conflict, Israeli–Lebanese conflict, War of Attrition, 1948 Arab–Israeli War, Suez Crisis, Six-Day War, Yom Kippur War
Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

An Kas Arabek-Israelyek (Arabek - الصراع العربي الإسرائيلي, Ebrow - הסכסוך הישראלי-ערבי) yw term usys dhe dheskrifa an kudynnow politek ha breselyow yger yntra gwlasow arabek an Est Kres hag Afrika north, ha Stat Israel. An kas re eksistyas a-dhia 1948.

An Kas Arabek-Israelyek a dhallathas dhyworth tynderow kyns yntra kemenethow arabek hag yedhowek yn Palestayn bretennek, ow kawsya displegyans movyansow kenedhlegek, kenedhlegieth arabek yn-mysk Arabyon ha Syonieth yn-mysk Yedhewon. An kas ethnek yn Palestayn o sewyans ynwedh a dhiskar an Emperoureth Ottoman ow kwrythul tynder a-dro dhe rannans ha perghenogeth an tir. An bobel yedhowek a welas an tir avel mammvro Tir Israel. An bobel balestaynek ha movyans Pan-Arabek a welas an tir avel Palestayn ow longya dhe Arabyon, hag y'n gettesten Ban-Islamek, tiredh konsidrys dhe vos Moslem.

An kas arnowydh a dhallathas gans an Vresel Arabek-Israelyek, yn keslinek ha gwrians stat Israel gans Yedhowon. Wosa henna, gwrys veu governans Oll-Balestaynek yn Knna Tir Gaza gans an Kesunyans Arabek avel stat arabek palestaynek. Israel a waynyas an vresel 1948, ha'n governans Oll-Balestaynek a fias dhe'n fo dhe Ejyp, ha ny veu gesys dhe dhehweles dhe Gaza. Tamm ha tamm i a gollas poos, bys may feu dileys yn 1959 gans lewydh governans Ejyp, Gamal Abdel Nasser.

Yn 1964, dallethys veu fondyans palestaynek politek aral gans Yasser Arafat, henwys Fondyans Rydhses Palestaynek (PLO), ha hemm a deuth ha bos an movyans palestaynek posekka. Yn 1967, gwlasow arabek hag Israel a omladhas an Vresel Hwegh Dydh, gans an sewyans a sesyans Konna Tir Gaza ha Gorenys Sinai dhyworth Ejyp, an Lann West dhyworth Jordan ha'n Bleynyow Golan dhyworth Syri. Jordan, Ejyp ha'n PLO a dhallathas bresel attrycyon nivel-isel, a dhuryas a-dhia 1967 dhe 1970 dhe les an eyl tu nag y gila. Yn 1973, bresel veur aral, Bresel Yom Kippur, a veu dallethys gans Ejyp ha Syri rag daskemeres an tiredhow kellys y'n Vresel Hwegh Dydh. Ejyp a waynyas rann a'n Sinai war dhelergh, ha Syri a veu herdhys war dhelergh dhe Dhamask. Hag Ejyp hag Israel a leveris aga bos fethek, ha bys dhe'n eur ma, istorydhyon a dhadhel piw o a fether.

Dres an bledhynyow, an kas re janjyas dhyworth an Kas Arabek-Israelyek war radhva veur dhe gas israelyek-palestaynek moy leel, kyn fo an bys arabek hag Israel a dhisakord hwath a dro dhe diredhow dyffrans.

• 
  Luyow Israel y'n Vresel Hwegh Dydh
• 
  Yasser Arafat
• 
  Omladha yn Bresel Yom Kippur
• 
  Foesigyon palestaynek yn 1948

Onan a'n mil erthygel posekka war Wikipedya yw an erthygel ma.