Jump to content

Eyndus

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Eyndus
Sort avon Edit this on Wikidata
Doronieth
Konteth Punjab, Ladakh, Sindh, Hazara, Gilgit-Baltistan, Tibet Autonomous Region Edit this on Wikidata
Gwlas Pakistan, Repoblek Werin China, Eynda Edit this on Wikidata
Kesordnogyon 23.9944°N 67.4308°E, 31.2421°N 81.7684°E Edit this on Wikidata
Pennfenten Sengge Zangbo, Tibetan Plateau Edit this on Wikidata
Aber Arabian Sea Edit this on Wikidata
Ragavonyow Zanskar River, Haro River, Gilgit River, Shigar, Shyok River, Panjnad River, Shingo River, Soan River, Kurram River, Gomal River, Kabul River, Astore River Edit this on Wikidata
Kreungylgh 1,165,000 Edit this on Wikidata
Hys 3,180 Edit this on Wikidata
Diskargans 6,600 Edit this on Wikidata
Map
Babur ow thremena an Dowr Eyndus.

Dowr Eyndus ew an brassa ryvar war du west isbrastir Asi soth. Hei ew onan a'n seyth ryvar sans dhe'n Braminas a'n oos Vedik. Y nans o telher dalleth an wharheans Nans Eyndus tredh 3,300 ha 1,300 KOK. Ma an ryvar ow resek dre China (Tibet west), Eynda ha Pakistan. Onan a chif ryvars an Playn Eynda-Gangatik ew.

Y hes ew 3180 km ha Dowr Eyndus ew ryvar hirra Pakistan. Mens an creungelgh ew 1,165,000 km2 (450,000 mil. ped.). An diskargans bledhydnyek ew 207 km3 (50 mil.cub.), etho an kensa warn ugens ryvar moyha e'n bes warlergh diskargans. Hebm ew 6,600 meter cubek an eylen en cresek

An ger Eyndus ha'n ger neshevin Hindou a dheu dhort Sapta Sindhu (Sanskrytek rag "seyth ryvar"). Henwyn pur goth en jei. An Rekys Goth a usyas an ger Indós; Hinduš o Persek Koth; Sindhu en Sanskrytek. Ema yethow arnowydh war an isbrastir owth usya po Sindh (arnowydh Sindhi) po Sindhu (Sanskrytek coth) po geryow pur heaval. Hanow radndir an ryvar a dheuth dhe vos hanow an gwlas Eynda.

Creungylgh

[golegi | pennfenten]

Ema moy es 47% a vens creungelgh an Eyndus en Pakistan po an radn a Kashmir rewlys gen Pakistan. Ema a-dro dhe 39% en Jammu ha Kashmir (Eynda), 8% en Tibet ha 6% en Afghanistan.

Ema an creungylgh Eyndus ow comprehendya an Eyndus y honan, ha'n ragavonow meur: an Kabul ha Kurram war an ladn dhyhow, ha'n Jhelum, Chenab, Ravi, Beas ha Sutlej war an ladn gledh. Ema an Kabul ha Kurram ow junya an Eyndus skon woja ev dhe ara an menedhyow, ha'n re erel isella e'n playn. Oll an Beas ha pedndowryow an Ravi ha Sutlej ew desedhys en Repoblek Eynda ha'n Chelub ha Jhelum en Kashmir dre vras.

Ma an creungelgh dien ow corheri mens a 384,000 mildir pedrek a wastastir (204,000 nodho en Pakistan). Ewedh ma 29,000 mildir pedrek ow sevel dhe ves creungelgh an Eyndus bes ow cregy war system an Eyndus rag aga gorholethow dowr ha dowrheans.

Heb dowryow an Eyndus, abmeth en Pakistan a via pur ansertan drefen an fowt a law. Ema diwysyansegyans uskis ow wharvos lebmyn en Pakistan, bes ma meur a'y dhiwysyans owth usya ascorrasow abmeth avel stoffow criv, etho ema moy a othem a dhowr dhe Bakistan. Ogas ha oll an creungelgh a dhegebmer glawans bledhydnyek a 375 mm (15 meusva) po le, ha 60% nodho le ages 250 mm (10 meusva). Na wher an glaw dres an vledhen, bes kescreunys ew yn seson an monsoun.

Y bednfenten ew desedhys en Tibet west. En kensa ema an Eyndus ow resek dres gwastastir uhel, nena ma an ryvar ow kelly ughelder en scon tro'ha'n noor-est. Woja kuntel dowryow dhort lies gover rewlivek, ema an ryvar ow treylya tro'ha'n noor-west tredh an Himalayas ha Karakoram. En Kashmir emava ow tremena linen astel omladh an Kenedhlow Unys, hag en Baltistan ma owth entra Pakistan. Ema an ryvar ow trehedhes an mor Arabi avel delta. Livyow en 2010 ha 2011 a ladhas dres 2,500 a dus.

Ma an erthygel ma usya an Furv Scrifys Savonek (gen furvow tradycyonal) a-barth Kernowek diwedhes.

Onan a'n mil erthygel posekka war Wikipedya yw an erthygel ma.