Dowrgleudh Suez

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Dowrgleudh Suez
Sort ship canal Edit this on Wikidata
Henwys dhyworth Suez Edit this on Wikidata
Ygeryans sodhogel 17 Du 1869 Edit this on Wikidata
Keskelmys gans Red Sea, Mor Kres Edit this on Wikidata
Doronieth
Konteth Suez Governorate Edit this on Wikidata
Gwlas Ejyp Edit this on Wikidata
A-ugh an mor 0 Meter Edit this on Wikidata
Kesordnogyon 30.705°N 32.3442°E Edit this on Wikidata
Hys 193.3 Edit this on Wikidata
Menystrys gans Suez Canal Authority Edit this on Wikidata
Map

Dowrgleudh Suez (Arabek: قناة السويس, Qanā al-Suways, Frynkek: Le Canal de Suez) yw dowrgleudh yn Ejyp. Ev a sev dhe'n west a Gonna Tir Sinai. Y hys yw 163 km (101 mildir) ha'y les yw, le mayth yw kulla, 200 m (656 tr). Ev a ystyn yntra Port Said (Būr Sa'īd) war an Kresvor, ha Suez (al-Suways) war an Mor Rudh. Drehevys veu gans kowethyans frynkek. Drehevel a dhallathas yn 1859 ha gorfenna yn 1869.

Gesys yw gorholyon dhe viajya ynter Europa ha Asi yn le mos oll an fordh a-dro dhe Afrika. Hemm a erbys termyn ha keunys. Drehevys veu may hallsa Europeanyon viajya dhe ha dhyworth an Keynvor Eynda.

Mappa a'n Dowrgleudh Suez yn Sowsnek

Istori[golegi | pennfenten]

Yn 1859, drehevys veu an Dowrgleudh Suez gans Ferdinand de Lesseps a'n Kowethyans Dowrgleudh Suez Ollvysel. An drehevel a gemeras 10 bledhen. An kynsa gorhel a viajyas dre'n dowrgleudh 17 Du, 1869; Giuseppe Verdi a skrifas an opera a vri Aida rag an solempnita.

Possybyl o dhe dreusporth gwara a-dreus an bys yn es wosa drehevyans an dowrgleudh. Essa o Europeanyon dhe viajya dhe Afrika est, hag yn skon an ranndir ma o rewlys gans powyow europek. Breten Veur a assayas aga lettya, yth esa own dhedha nerth frynkek dhe voghhe y'n Keynvor Eynda. Awosa Breten Veur a brenas kevrennow y'n kowethyans.

Sewena Dowrgleudh Suez a gennerthas an Frynkyon dhe assaya drehevel Dowrgleudh Panama. Byttegyns, ny wrussons y worfenna. Gorfennys veu an Dowrgleudh Panama awosa gans kowethyans aral.

An dowrgleudh o onan a'n chif gwelyow batel y'n Vresel Hwegh Dydh yn 1967. Lu synsi kres an Kenedhlow Unys re beu desedhys yn Konna Tir Sinai a-dhia 1974, rag avoydya bresel aral. An dowrgleudh a dhasygoras yn 1975.

A-dro dhe 15,000 a worholyon a dre'n dowrgleudh pub bledhen (14% a wara an bys). Pub gorhel a gemmer bys dhe 16 our dhe dremena an dowrgleudh. Yn 2015 rann gres an dowrgleudh a veu efanys dhe asa moy a worholyon mos dredho ha mos skaffa.

Lettys veu an dowrgleudh rag rann a vis Meurth 2021 gans an 'Ever Given', lester kofennow.

Onan a'n mil erthygel posekka war Wikipedya yw an erthygel ma.