Dowrgi Eurasiek

Dowrgi Eurasiek
	Dowrgi Eurasiek
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:	Animalia
Fylum:	Chordata
Klass:	Mammalia
Urdh:	Carnivora
Teylu:	Mustelidae
Isteylu:	Lutrinae
Kinda:	Lutra; Linnaeus, 1758
	Gwrandrans an dowrgi Eurasiek

An dowrgi Eurasiek yw an esel gans an gwandrans moyha efan a isdeylu dowrgeun (Lutrinae) ha'n teylu Mustelidae. Kevys yw yn dowrfordhow hag arvorow Europa, lies rann a Asi ha rannow a Afrika north. Peryllys yw yn nebes rannow a'y wandrans. Y voos yw puskes dre vras. Pur diredhek yw.

An dowrgi Eurasiek yw an eghen dipek a'n isdeylu dowrgi. Gell a-ugh ha liw dehen yn-danno, pur wiw yw y shap hir ha kul rag bewnans y'n dowr. Dell yw usys, hys an dowrgi yw 57 dhe 95 cm, heb komprehendya y lost a 35–45 cm. An venynreydh yw berra ages an gorowreydh. Y boos kresek yw 7 dhe 12 kg, mes treweythyow gorowreydh koth meur a yll bos kemmys ha 17 kg.

Gwandrans ha bewva[golegi | pennfenten]

An dowrgi Eurasiek yw an eghen a dhowrgeun gans an gwandrans moyha efan. Y wandrans a gomprehend rannow a Asi hag Afrika hag Europa oll. Pur gemmyn yw yn Enesow Shetland, le mayth yw 12% a boblans an Ruvaneth Unys. Trigys yw yn korfow a dhowr fresk glan kepar ha lynnyn, goverow, avonow, dowrgleudhyow ha pollow, mars eus boos lowr.

Boos[golegi | pennfenten]

Boos an dowrgi yw puskes dre vras. Dres an gwav hag yn kerghynedhow yeyn, ev a voos ynwedh war dhiwelvennoges, krestenogyon, hwesker, ydhyn ha treweythyow, bronnviles munys. Helghya a hwer y'n nos.

Parya[golegi | pennfenten]

Pur diredhek yw dowrgeun Eurasiek, ow pewa war aga honan herwydh usadow. Hys tiredh dowrgi yw ynter 1 ha 40 km (a-dro dhe 18 km yn kresek). Hys an tiredh a grog war balster an boos kavadow ha les an dowr rag helghya ynno (berra war an arvow le mayth yw an les kavadow ledanna, ha hirra war avonow kulla). An dowrgi a wra devnydh a'y gawgh dhe verkya y diredh. Parya a hwer y'n dowr. Nyns eus seson rag parya ha'n dhew reydh a yll parya neb termyn y'n vledhen. An benynreydhow a dheu adhves yn reydhyek wosa 18-24 mis, ha hwarvedhyans an kynsa parya yw wosa 30 mis dell yw usys. Degyans an dowrgi yw 60–64 dydh. Myns teylu yw 1 - 4, ha'n yonkers yw omres dhe'n vamm 13 mis. Nyns eus rann dhe'n gorowreydh orth witha war an teylu.

Gwithans[golegi | pennfenten]

Lehes veu niveryow an dowrgi Eurasiek dres y wandrans ynter 1950 dhe 200, dre vras drefen defolyans gans plaladhoryon kepar ha organoklorin. Lemmyn yma poblansow ow taskemeres aga niveryow yn lies rann a Europa. Y'n Ruvaneth Unys, an niver a dylleryow gans dowrgeun a voghhas gans 55% ynter 1994 ha 2002