Berylliom
Ensampel a | Elven gymyk, polter helosk, stoff sempel, lithophile |
---|---|
Klass | alkan |
Furvell gymyk | Be |
Dydhyas diskudhans | 1798 |
Niver atomek | 4 |
Aray an elektrons | 1s² 2s², [He] 2s² |
Elektronegedhegedh | 2 |
Studh oksidyans | 2 |
Rann a | bagas 2, period 2 |
Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia |
Elven gemyk ew berylliom, niver 4 e'n Vosen Beriodek. An hanow a dheu dhort an ger Greka beryllo, rag an moon beryl. An hanow kensa profys rag an elven o glucinium drefen bos dhe ev gesstoffow hweg. Y arwodh gemyk ew Be.
Askorrys ew berylliom en tardhow ughnovaow. Askorrys ew berylliom-10 radyoweythresek en ayrgylgh an Norvys pan wra dewydnow kosmik effeythi atomow oksyjen. Ema dh'y vyns varyes dres an bledhednyow, etho usys ew hebma en hwythennow ayr en rewlivow rag musura gwrians an Howl e'n termyn ew passyes. Nag uji berylliom dhe les dhe'n korf denel, en gwir, peryllus ew y bolter po mog. An re ma a wra kawsya dises henwys berylliosis en Sowsnek.
Pur gerys da dre bub radn a istori ew monow berylliom, beryl ha gwerem. En despit dhe hebma, an den kensa dhe enyshe beryliom en kemyk o Friedrich Wöhler en 1828 en Berlin. Usys veu berylliom rag deskudha an nywtron gen James Chadwick en 1932. Na wra berylliom sugna nywtrons, etho usys ew e'n diwysyans nuklerek, hag en arvow nuklerek.
Askorrys ew berylliom rag usya e'n diwysyansow toulys, hag avel fenestri en jynnow dewynnow-x. Gwres ew gweder-mires an Pellweler Efanvos James Webb gen berylliom.
En 1990 e hwarva tardh en gweythva lu Russi en Ust'-Kamenogorsk ryb an or gen China. Effeythys dres 120,000 gen kloud a vog berylliom oksid .
Olkan gwydn-arghansek medhel ew berylliom. Y boos atomek ew 9.01, y boynt teudhi 1278°C ha'y boynt bryjyon 2970°C. Y dhosedh ew 1.8kg an liter.
Ema dh dhielvennans a isotopow oksyjen prevyes an Romanas dhe gavos gwerebmow dhort Ostri, ken teuth nebes anedha dhort mar bell avel Pakistan. An meterneth Mogul en Eynda a gavas aga gwerebmow dhort Amerika Soth, dell hevel dre wikoryon spaynek.
Mirva
[golegi | pennfenten]-
Friedrich Wöhler
-
Beryl
-
Gwerem
-
Olkan berylliom
-
Gweder-mires an Pellweler Efanvos James Webb
-
Ust'-Kamenogorsk
Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.