Berylliom

Ensampel a	Elven gymyk, polter helosk, stoff sempel
Klass	alkan
Furvell gymyk	Be
Dydhyas diskudhans	1798
Niver atomek	4
Aray an elektrons	1s² 2s², [He] 2s²
Elektronegedhegedh	2
Studh oksidyans	2
Rann a	bagas 2, period 2
Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Elven gymyk yw berylliom, niver 4 y'n Vosen Beriodek. An hanow a dheu dhyworth an ger Greka beryllo, rag an moon beryl. An hanow kynsa rag an elven a veu glucinium drefen bos dhodho gesstoffow hweg. Y furvell gymyk yw Be.

Askorrys yw berylliom yn tardhow ughnovaow. Askorrys yw berylliom-10 radyoweythresek yn ayrgylgh an Norvys pan wra dewynnow kosmik effeythi atomow oksyjen. Y vyns re varyas dres an bledhennyow, ytho usys yw hemma yn hwythennow ayr yn rewlivow dhe vusura gwrians an Howl y'n termyn eus passyes. Nyns usi berylliom dhe les dhe'n korf denel, yn wir, peryllus yw y bolter po mog. An re ma a wra kawsya dises henwys berylliosis yn Sowsnek.

Pur gerys da dre bub rann a istori yw monow berylliom, beryl ha gwerem. Yn despit dhe hemma, an den kynsa dhe enyshe beryliom yn kymyk o Friedrich Wöhler yn 1828 yn Berlin. Usys veu berylliom dhe dhiskudha an nywtron gans James Chadwick yn 1932. Ny wra berylliom sugna nywtrons, ytho usys yw y'n diwysyans nuklerek, hag yn arvow nuklerek.

Askorrys yw berylliom dhe usya y'n diwysyansow toulys, hag avel fenestri yn jynnow dewynnow-x. Gwrys yw gweder-mires an Pellweler Efanvos James Webb gans berylliom.

Yn 1990 y hwarva tardh yn gweythva lu Russi yn Ust'-Kamenogorsk ryb an or gans China. Effeythys dres 120,000 gan komolen a vog berylliom oksid .

Alkan gwynn-arghansek medhel yw berylliom. Y boos atomek yw 9.01, y boynt treudhi 1278°C ha'y boynt brynjyon 2970°C. Y dhosedh yw 1.8kg an liter.

Dielvennans a isotopow oksyjen re brevas an Romanas dhe gavos gweremmow dyworth Ostri, kyn teuth nebes anedha dhyworth mar bell avel Pakistan. An myghternedh Mogul yn Eynda a gavas aga gweremmow dhyworth Amerika Dhyghow, dell hevel dre wikoryon spaynek.

Mirva

• 
  Friedrich Wöhler
• 
  Beryl
• 
  Gwerem
• 
  Alkan berylliom
• 
  Gweder-mires an Pellweler Efanvos James Webb
• 
  Ust'-Kamenogorsk