Sort Europek

Sort
	Sort Europek; (Erinaceus europaeus)
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:	Animalia
Fylum:	Chordata
Klass:	Mammalia
Urdh:	Eulipotyphla
Teylu:	Erinaceidae
Kinda:	Erinaceus; Linnaeus, 1758
	Gwrandrans an sort ow komprehendya komendyansow.

Onan a seytek ehen a sort e'n bes ew an sort europek po European hedgehog en Sowsnek. Y hanow en Kembrek ew draenog hag a wra mencyon a'y dhreyn. Ma dhe bub sort a-dro dhe 5,000 - 8,000 a dhreyn war y geyn. Ehen gebmyn ew gen gwandrans efan dhort Spayn dhe Russi. Meur-gerys ew drefen y vos kebmyn en lowarthow, ha'y us a dhebri ballow lowarth. Sad ew y boblans e'n brassa radn a Europa marnas Breten Veur, lebmath uji ow lehe.

Deskrifans

Y hes ew a-dro dhe 160mm avel flogh ha 250mm avel kowldevesik. Ma y boos ow tevi a 120g pan vo genys dhe 1,100g avel kowldevesik. An sort europek ew an ehen voyha a sort e'n bes. Terweythyow e hwer sortes melyn aga dreyn (Sowsnek: blonde hedgehogs). Pur danow ew an re ma, a-der Enys Alderney (onan a Enysow an Chanel) ha North Ronaldsay, onan a Enysow Ergh (Orkneys).

Omdhegyans

Eneval nos ew an sort dre vras, ha pan vo ow kerdhes, ev a hock en venowgh rag frikhwytha an ayr. Herwydh usadow, ma anjei ow koska dres an gwav. Olldhebrus enjei, bes an brassa radn a'ga diet ew hwesker. Y voos moyha-gerys ew hwiles, [[Moryonen|moryon], gwenyn, goghi, gorlost, [[Tykki Duw|tykkiow Duw] ha godhanes, bes anjei a ell debri hwiles du, kulyeges reden, melhwes, oyow, kwilkydnyow ha karyn, keffrys ha has, know ha frutys.

Terweythyow anjei a anoyntya aga dreyn gen trew. Nag ew godhvedhys poran prag hwra anjei hebma, bes possybyl ew y vos radn a omdhegyans difres po rag tedna kespar.

An seson maga a dhalleth woja gwavkoska, gen dinythi ow hwarvos tredh mis Me ha mis Gorefan, dell ew usys. Hes degyans ew 31-35 dedh. Teylu a bajar flogh ew kebmyn. Dall ew an flehes pan vons genys. Tednys enjei dhort an vrodn pan enjei peder dhe hwegh seythen. Gwaytyans bownans kresek ew teyr bledhen, bes anjei a ell bewa bys dhe deg bloodh. An skila voyha kebmyn a vernans ew fowt boos, dell ew usys a-dhistowgh woja gwavkoska. Anjei a ell gwitha aga honan rag gul aga honan avel pel, bes lewern ha broghes a dheber nebes anodhans. En brastir Europa, eroulys hag owreres ew peryl moyha sortes.

Gwandrans ha bewva

Endemik ew an sort europek e'n brassa radn a Europa dhort Enesow Bretdnnek ha gorenys Spayn dhe Russi europek ha'n brassa radn a enesow krestiryel. Komendys vons dhe Vordir Nowydh, ha pla enjei ena rag ydhyn ha hwesker teythyek. Kevys enjei en lies ehen a vewva, ow komprehendya gwydhegi, gwelstiryow, tir aradow ha lowarthow.

Difresyans

Sad ew poblansow sortes en telleryow may hwrello tus godhevel sortes en aga lowarthow. En Breten Veur, ma an sort war rol a enevales uji othem dhe anjei a dhifresyans ha gwithans drefen chanj en aga bewvaow ha ladhansow war an vor'. Dismygriv ew bos ena le ages milvil a sortes en Breten Veur a-lebmyn.