Promethiom

Ensampel a	Elven gymyk, elven synthesek
Furvell gymyk	Pm
Dydhyas diskudhans	1945
Niver atomek	61
Elektronegedhegedh	1.13
Studh oksidyans	2, 3
Rann a	lanthanid, period 6
	Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Elven gymyk yw promethiom, niver 61 y'n Vosen Beriodek. Y furvell yw Pm. An hanow a dheu dhyworth an Titan yn mythologieth grek, Prometheus, neb a ladras tan dhyworth an Duwow ha'y ri dhe dus. Onan a'n elvennow dor-tanow, po lanthanid yw promethiom.

Nyns eus rann dhe promethiom y'n korf denel, yn hwir, pur beryllus yw awos y radyoweythresans glew.

Diskudhys veu promethiom yn 1938 gans bagas a wodhonydhyon yn Pennskol Stat Ohio, Jacob Marinsky, Larry Glendenin ha Charles Coryell. Gwrek Coryell a brovyas an hanow promethiom.

Kevys yw promethiom yn askorrasow folsans yn dasoberoryon nuklerek. Pub isotop yw radywoweythresek, ha'n hanter-bewnans hirra gans promethiom-145 - 17.7 bledhen. Usys yw promethiom-147 avel dyller dewynnyans β yn paynt golow (yma golow glas ganso), yn batriow atomek usys yn rewloryon kolon ha towlynnow gidys.

Poos atomek promethiom yw 145, y boynt teudhi yw 1042°C ha'y boynt bryjyon yw 3000°C. Y dhosedh yw 7.2kg an liter.