Nerth

Skeusen a'n Howl, pennfenten meur agan nerth, kemerys gans NASA.

Yn fysegieth, nerth onan a'n teythi a mater ha spas a yll bos treusworrys yntra taklow rag oberi, rag ensampel gwruthyl tommder. Nerth yw myns mentenys; an lagha mentenyans nerth a lever y hyll nerth bos treylys yn furv, mes ny yll bos gwrys po distruys. An unses musura y'n Kevreyth Keswlasek a Unsesow (SI) a nerth yw an joule hag yw an nerth treusworrys dhe neppyth gans an ober a'y waya unn meter erbynn fors a unn newton.

Furvow kemmyn a nerth yw an nerth gwayek a neppyth ow kwaya, an nerth possybyl gwithys gans le neppyth yn park fors (dordhynyansek, tredanek po tennvenek), an nerth elastek gwithys dre denna neppyth soled, an nerth kymyk livrys pan lesk keunys, an nerth dewynya degys gans golow ha'n nerth tesel awos tempredh a neppyth.

Res yw nerth dhe organedhow bew rag bewa, kepar ha'n nerth kevys gans tus a voos hag oksyjen. Res yw nerth dhe hwarheans denel rag oberi ynwedh. An nerth ma yw kevys a asnodhow nerth kepar ha keunys menhesen, keunys sprusek po nerth nowedhadow. Argerdhow hin ha ekogevreyth an Norvys a ober der an nerth dewynya kemerys gans an Norvys a'n Howl ha'n nerth dordesel gwithys y'n dor.

Nerth a yll styrya ynwedh:

• Yn erbysieth, y hyll styrya an diwysyans nerth, kepar ha'n lesrannans a dredan po keunys.
• Yn geryow kemmyn, y hyll styrya nebonan ow kul taklow yn fordh bewek.

Yma'n erthygel ma owth usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek kres.

Onan a'n kans erthygel posekka war Wikipedya yw an erthygel ma.