Leo Tolstoy

Skrifer a Russi a welir avel onan a'n gwella awtours y'n istori yw an yurl Lev Nikolayevich Tolstoy (Russek: Лев Николаевич Толстой, tr. Lev Nikoláyevich Tolstóy; 9 mis Gwynngala [28 mis Est y'n hen gis] 1828 – 20 mis Du [7 mis Du y'n hen gis] 1910), menowgh aswonys avel Leo Tolstoy. Ev a recevas lies nominacyon rag an Pewas Nobel rag Lien pub bledhen a 1902 dhe 1906 ha nominacyons rag an Pewas Nobel a Gres yn 1901, 1902 ha 1910, ha hwath gorthargyadow yn kelghyow Nobel yw na waynyas bythkweth.

Genys dhe deylu ughel a Russi yn 1828, moyha aswonys yw rag an romansow Kas ha Kres (1869) hag Anna Karenina (1877), devynnys yn fenowgh avel pynaklys a fugieth realyst. Ev a hedhas gerda liennek yn kensa yn y vledhynnyow ugens gans y gevres a dri lyver hanter-awtobewskrifek, Flogholeth, Mawneth, ha Yowynkneth (1852–1856), ha Linenansow a Sevastapol (1855), selyes war y brevyansow y'n Vresel yn Krimea. Yma komprehendys yn fugieth Tolstoy dewdhegow a hwedhlow kott ha niver a romansigow kepar ha Mernans Ivan Ilyich (1886), Lowena an Teylu (1859), hag Hadji Murad (1912). Ev a skrifas ynwedh gwariow ha lies assay filosofek.

Y'n bledhynnyow 1870 y'n jeva Tolstoy krisis moral down, sewyes gans an pyth a weli avel difunans spyrysek down par, dell yw menegys yn y ober heb-fugieth Avowans (1882). Y styryans herwydh an lytheren a dhyskasow ethegel Jesu, ow kresenna war an Pregoth war an Menydh, a'n gwrug direwlyas ha kresydh Kristyon. Tybyansow Tolstoy war dhefens kosel, diskwedhys yn y oberow kepar ha Yma Myghterneth Duw a-Berth Ynnowgh (1894), a's teva effeyth down war figurys a'n 20ves kansvledhen kepar ha Mahatma Gandhi ha Martin Luther King Jr.