Kobalt

Ensampel a	Elven gymyk
Klass	stoff sempel
Dydhyas diskudhans	1735
Niver atomek	27
Aray an elektrons	[Ar] 3d⁷ 4s²
Elektronegedhegedh	1.88
Studh oksidyans	2
Rann a	period 4, bagas 9
	Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Elven gemyk ew kobalt, niver 27 e'n Vosen Beriodek. Y arwodh ew Co. An hanow a dheu dhort an ger Almaynek kobald, ow styrya bocka.

Diskudhys veu en men kowas 'Cape of Good Hope' en 1819, ow tiskwedhes y vos owth eksistya e'n Univers en naturel.

Essensek ew kobalt dhe'n korf denel drefen y vos radn a volekulen vitamyn B₁₂. Fowt vitamyn B₁₂ a wra kawsya anemia.

En bedh Faro Tutankhamun (a rewlyas ynter 1361 ha 1352 KOK), diskudys veu 'pluvek' gweder glas, liwys gen kobalt. Usys veu glas kobalt en China rag liwa priweyth kens hebma. Da o gen gwrioryon gweder en Venice ha Bristol usya kobalt. Diskudhys veu an olkan kobalt gen Georg Brandt en Stockholm, Sweden, en 1739. Fest tednvenek ew dur kobalt ha usys o gen Almayn Nazi dhe wul tardhennow tednvenek (magnetic mines).

Posek ew kobalt en kenwerthel. Askorrys ew a-dro dhe 30,000 tunnas pub bledhen, an moyha radn a Repoblek Werinel Kongo ha Zambi. Usys ew rag gul kesolkenyow tednvenek, en priweyth, katalydhyon ha payntys. Usys ew an isotop kobalt-60 en dyghtyans medhegel ha rag dewolowi boos.

An moyha radn a gobalt war an norvys ew e'n golon. Ema othem dhe algi glas-wyrdh a gobalt. Poos atomek kobalt ew 58.93, y boynt teudhi ew 1495°C ha'y boynt bryjyon ew 2870°C. Y dhosedh ew 8.9kg an liter. Olkan glas-arhansek kalish tednvenek ew kobalt. Gerys-da o kobalt e'n termyn eus passyes rag gul ynk anweladow.