Dorn

Dorn (liesplek – dornow, dewblek – dewdhorn) yw shap leuv pan yw an besies kammys war-ji erbynn an palv ha synsys ena yn tynn. Rag gul po degea dorn, res yw dhis plegya an besies yn tynn hag ena strotha an meus dres an mellow dorn kres: dhe’n kontrari a’n dorn “degeys” ma, y synsir an dorn “ygerys” dre synsi an meus erbynn tenewen an bys rag. Yth usir an dorn degeys rag dorna po hwaffa an mellow dorn nessa po tressa erbynn enep, po brewi an dorn gans tenewen an bys byghan yn kynsa; yth usir an dorn ygerys dhe gnoukya gans mell dorn kres an bys kres.

Fisiologieth ha newrologieth

Ny wra apys erel gul dorn vytholl. Hemm yw awos bos an brassa rann a dhiwla apys gans palvow ha besies hir ha meusi kott, an kontrari yw gwir rag korfow diwla denel.

Unn studhyans re leveris y hyllir perthi kov kedhlow dre dhegea dorn.

Nebes studhyansow re dhiskwedhas bos gul dornow dhe les orth ardyghtya tennva po ahwer. Hemm yw drefen an vreus dhe usya tynnhe an keherow dhe fogella war daklow.

Baner ow komprehendya dorn
Gwarier taekwondo
Boksusoryon ow hwaffa
Gravyans yn furv dorn
Dornvonk

Boksusi

Furvyans dorn rag hwaffa po dorna yw an sleyghneth moyha selvenek dyskys yn sport boksusi. Dyskys yw dornow yn kreftow breselek kepar ha karate, kung fu ha taekwondo rag hwaffa ha gweskel. Fight 100% a lever “na yll moy es 90% a bobel godhvos fatel wra dorn yn ewn”, ow keworra bos furvyans ewn a styr na wra an devnydhyer terri aga leuv, tenna konna bregh re, gallos gul hwaffys gallosek ha gallos klamdera nebonan gans unn hwaff.

Furvyans anwiw a’n dorn orth hwaffa po gweskel tra a yll brewi po terri eskern munys y’n leuv (kudyn gelwys “torr boksuser”).

Devnydhyow erel

Dorn sevys yw arwodh a rebellyans, kasoryans, defens hag unyans,

An ger ‘dorn’ yw usys y’n termow dorngyjya, gul devnydh a’n dorn yn daromres karnal, ha’n dynnargh dornvonk.

Lavar gwerin

Ny re'ta trehy ‘mes dha dhorn drefen na ra an manek servya - To cut off your nose to spite your face