Ceriom
Ensampel a | Elven gymyk |
---|---|
Furvell gymyk | Ce |
Dydhyas diskudhans | 1804 |
Niver atomek | 58 |
Elektronegedhegedh | 1.12 |
Rann a | lanthanid, period 6 |
Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia |
Elven gemyk ew ceriom, niver 58 e'n Vosen Beriodek. Y arwodh ew Ce. An hanow a dheu dhort an planet korr Ceres. Onan a'n elvednow gelwys dor-tanow ew bes kabm ew an hanow ma awos nag ew nebes anedha tanow vetholl. Lanthanid a via term gwell.
Diskudhys veu ceriom gen an kemygydh Jöns Jacob Berzelius (1779-1848) ha'n dororydh Wilhelm Hisinger (1766-1852) en Vestmanland, Sweden en gwav 1803/4. Usys ew dhe wul gwederow arbednek usys en dasoberyansow nuklerek, daffar dewynnow-X, settow pellwolok ha sterydhyon ughviolet, ha radn essensek ew a vollednow golow nerthedh-isel. Radn a gonvertydhyon katalytyk ew ceriom oksid.
Poos atomek ceriom ew 140.16, y boynt teudhi ew 799°C ha'y boynt bryjyon ew 3426°C. Y dhosedh ew 8.2kg an liter. Olkan gweythresek loos ew ceriom. Teudhans gwadn a ceriom nitrat ew an dyghtyans gwella rag loskow drog.
Mirva
[golegi | pennfenten]-
Jöns Jacob Berzelius
-
Wilhelm Hisinger
-
Bollen golow nerthedh-isel
-
Konvertydh katalytyk
Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.