Antimoni

Ensampel a	Elven gymyk, chalcophile element
Klass	govetelek, period 5
Furvell gymyk	Sb
Niver atomek	51
Aray an elektrons	1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 4d¹⁰ 4p⁶ 5s² 5d¹⁰ 5p³, [Kr] 5s² 5d¹⁰ 5p³
Elektronegedhegedh	2.05
Rann a	period 5, bagas 15, antimony compound
	Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Elven gemyk ew antimoni, niver 51 e'n Vosen Beriodek. Henwys veu dhort an ger Greka anti-monos, ow styrya 'ny war y honan'. Y arwodh gymyk ew Sb, dhort an hanow Latin stibium. Usys veu an hanow antimoni rag an tro kensa gen Constantine a Afrika (marow en 1078 O.K.).

Peryllus ew antimoni dhe'n korf denel. En despit dhe hebma, usys o antimoni en dognow bian rag niver a glevesow dres an 17ves ha 18ves kansvledhen. Usys o pellenigow olkan antimoni rag lowsya kolodhyon. Res via dhe'n devnydhyer daskavos an bellenig dhort an kawgh rag y usya arta. Ema dogen meur ow kawsya damach dhe'n avi, ha hwyja pals. Martesen Wolfgang Amadeus Mozart a verwis drefen posna gen antimoni. Ev a usya antimoni tartrat en fenowgh, hag war an 20ves mis Du, 1791, ev a gawas terthen, diwla kwoffys ha hwyja, arwodhyow oll a bosna gen antimoni. Usys veu gen niver a vedhogyon hag erel rag ladha gwragedh ha neskerens, [ekara'n ostes gowethas Florence Bravo neb martesen a ladhas hy gour Charles Delaunay Bravo en 1876, ha'n vedhogyon Dr Palmer (1855), Dr Smethurst (1859) ha Dr Pritchard (1865).

Jezebel e'n Bibel a usya sort a liw blew lagas ow synji antimoni henwys khol. Martesen tan grek, lin helosk usys gen an morlu Besontin, a synji antimoni sulfid. Lebmyn usys ew antimoni sulfid en paynt kudhliwans.

Askorrys ew a-dro dhe 50,000 tonnas a antimoni pub bledhen, dre vras en China, Russi ha Bolivi. Usys yw dhe wul batriow ha dhe wul plastigow gorthflamm.

Elven govetelek ew antimoni. Kevys ew avel dew form, onan metelek golow, arghansek, kalish ha brottel, ha'n eyl avel polter loos.

Y boynt teudhi ew 631°C ha'y boynt bryjyon 1635°C. Y dhosedh ew 6.67kg an liter.