Pythagoras

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Pythagoras
Genys Πυθαγόρας Edit this on Wikidata
6 century BC Edit this on Wikidata
Samos Edit this on Wikidata
Mernans 490s BC, c. 500 BC, 499 BC, c. 497 BC, c. 496 BC, c. 492 BC, c. 490 BC Edit this on Wikidata
Metapontum Edit this on Wikidata
Trigva Crotone Edit this on Wikidata
Kenedhlogeth Samos Edit this on Wikidata
Galwesigeth awgrymer, filosofer, politeger, skrifer, musikologydh, damkanydh ilow Edit this on Wikidata
Aswonnys rag Pythagorean theorem, Pythagorean triple, Platonic solid Edit this on Wikidata
Chyf delanwes Pherecydes of Syros, Anaximander, Thales, Zoroaster Edit this on Wikidata
Movyans Pythagoreanism, Western philosophy Edit this on Wikidata
Tas Mnesarchus Edit this on Wikidata
Pries Theano Edit this on Wikidata
Fleghes Mnesarchus, Myia, Damo, Telauges, Arignote Edit this on Wikidata

Pythagoras a Samos o Grek skoler-awgrym ha filosofer (c. 570 – c. 495 BC). Gerys-da yw ev rag y dybieth Pythagorean oll a-dro trihern a elinnyow pedrik. Ev a dhallathas bagas a skoloryon-awgrym - aga hanow o An Pythagoreans - ha i a wrug gordhya niverow ha i a wrug triga an keth ha menegh.

Pythagoras a wrug awedhya Plato, hag ober Pythagoras a wrug awedhya awgrym, tybieth a ilow, ha'n studhyans a ster ynwedh. Y dybiethow yw rann awgrym lemmyn hwath, ha ev o skoler meur.

Pythagoras o genys yn Samos, enys byghan yn ogas arvor a Asi Le. Nyns eus meur kedhlow a-dro y vewnans, mes yth esa diw po tri broder dhodho, ha pur dhyskys o ev. Ny akordyas ev gans an governans po aga dyskasow, ytho ev a wrug movya dhe Crotone le may hwrug ev gwruthyl gon (kowethas byghan) ena. Nyns eus dhe y holyoryon kerthow personel hag oll losoweger ens i. Pythagoras a wrug dyski oll y holyoryon, ha res o dhedha obaya rewlys kales.

Tamm pobel a leveris Pythagoras o an kynsa den dhe usya an term filosofieth. Ev a oberas pur glos gans y holyoryon, an Pythagoreans, ytho kales godhvos y ober dhyworth ober a'y holyoryon trewethyow.

Relyjyon o posek dhe'n Pythagoreans. I a wrug arwostla aga liow gans "1+2+3+4" (10 warbarth). I a wrug krysi an enev yw avarwel ha an enev a wra kowlwul troyow a chanj bys pan yll ev dos ha bos glan. I a wrug krysi yth esa enev dhe oll enyvales ha losow ynwedh.

Y gryjansow[golegi | pennfenten]

An kryjansow a meur les dhe Pythagoras o an bys fisegel o mathematigal ha niverow o an gwirvos gwir.

  1. mathematigal yn natur yw gwirvos,
  2. filosofieth re via usyas rag purheans spyrysel,
  3. an enev a yll sevel dhe junya gans an nevow,
  4. yma styr kevrinek dhe nebes arwodhyow, ha
  5. res yw dhe oll breder a'n bagas dhe praktisya lelder hardh ha keladow

Theorem Pythagorean[golegi | pennfenten]

An theorem Pythagorean a leveris an hys a'n amal pella a'n trihorn elinn pedrik, henyws an hypotenuse (C), a bedregas a vydh ekwal dhe'n somm a'n emlow erel a bedregas: a² + b² = c².