Kemmynwlas a Genedhlow
 | |
 | |
| Ensampel a |
kowethyans kesgovernansek, commonwealth  |
|---|---|
| Dalleth/Fondya |
11 Kevardhu 1931 |
| Synsys ynno/i |
Ruvaneth Unys, Ostrali, Kanada, Mordir Nowydh, Eynda |
| Penn an fondyans |
Penn an Kemmynwlas |
 | |
| Ragresegydh |
Emperoureth Breten Veur |
| Isgowethyans/ow |
Commonwealth Business Council, Commonwealth Secretariat, Commonwealth Foundation, Commonwealth War Graves Commission |
| Pennplas |
Marlborough House |
| Gwiasva |
https://thecommonwealth.org |
 Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia | |
.jpg)
An Gemmynwlas a Genedhlow (aswonnys ynwedh avel "Kemmynwlas" hepken) yw keffrysyans a genedhlow. Yn terowel yth o henwys an Gemmynwlas Vretennek, ha selys veu yn 1926 pan dhallathas an Empir Bretennek bos diswrys. Yma 53 kenedhel-esel an Gemmynwlas y'n eur ma.
Ny esir saw kenedhlow a veu parth an Empir Bretennek dhe vos eseli an Gemmynwlas (kyn fe namm a-barth Rwanda ha Mosambik na veu byth trevesigys gans Breten Veur, pan vons gesys dhe junya avel eseli). Y hesir dhe eseli diberth ha dasjunya'n Gemmynwlas yn frank. Byttegyns y hyll junya po dasjunya'n Gemmynwlas bos tamm kales pan vo dhe'n genedhel-ombrofyer torvaow gwiryow mab-den.
Dallathvos
[golegi | pennfenten]An term "Kemmynwlas a Genedhlow" a dheuth a 1884. Y feu Arlodh Rosebery yn godrik yn Ostrali yn 1884. Hag yn Adelaide y leveris ev y fia nebes trevesigethw an Empir Bretennek ow pos rydh, ha martesen y fia lies ow pos moy anserghek. Ev a leveris y fia an kenedhlow ma ow pos ena an Gemmynwlas a Genedhlow.
Amkan
[golegi | pennfenten]Nyns yw an Gemmynwlas a Genedhlow kowethas politek. Ruvanes Elizabeth II yw penn-stat 16 kenedhel an Gemmynwlas ynwedh, henwys Gwlaskordhow an Gemmynwlas. Kanada hag Ostrali yw diw wlaskor a'n brassa. Yma Skrifennyas Kemmyn ow tyghtya maters pubdydhyek an Gemmynwlas a Genedhlow. Patricia Scotland yw Skrifennyas Kemmyn a-dhia 2015. Byttegyns nyns eus maystri didro po andhidro dhe'n Ruvaneth unys na dhe'n Skrifennyas Kemmyn war an kenedhlow ma. Yn gwir, yth yw ogas pub huni a'n 53 henedhel ma kenedhlow anserghek gans governansow aga honan. An kenedhlow ma a dheuth war-barth dhe furvya kowethyans gans amkanow kemmyn. Nebes anedha yw:
- Ynkressya kesoberyans erbysek yn-mysk an kenedhlow-esel
- Kenertha gwerinieth y'n kenedhlow-esel
- Surhe bos myns gwiw a wiryow mab-den y'n kenedhlow-esel
Nebes kedhlow
[golegi | pennfenten]- Somm an poblans pub huni an 54 kenedhel a'n Gemmynwlas yw a-dro dhe 2.245 bilvil. Hemm yw ogas ha tressa rann poblans an bys. A-dro dhe hanter anedha yw trigys yn Eynda.
- Peder kenedhel an Gemmynwlas a'n brassa herwydh poblans yw Eynda (1.37 bilvil), Pakistan (230 milvil), Nijeri (174 milvil), ha Bangladesh (166 milvil).
- Tuvalu ha Nauru yw an lyha eseli, pub endha gans le es 11,000 a dus.
- Yma dhe'n 53 henedhel ma arenebedh a 12.1 milvil a vildiryow pedrek. Hemm yw ogas ha 21 % a arenebedh fas an bys.
- Teyr henedhel an Gemmynwlas a'n brassa herwydh arenebedh yw Kanada (3.6 milvil a vildiryow pedrek), Ostrali (3.0 milvil a vildiryow pedrek), hag Eynda (1.3 milvil a vildiryow pedrek).
- Erbysiedh an kenedhlow ma a wra a-dro dhe 16 % a erbysiedh an bys.
- Herwydh Pareth Nerth Prenas, peswar erbysiedh a'n brassa yw Eynda (2,600 bilvil USD), an Ruvaneth Unys (1,500 bilvil USD), Kanada (930 bilvil USD), hag Ostrali (520 bilvil USD).