Gwraghes Nos
"Gwraghes Nos" (Sowsnek: Night Witches Almaynek: die Nachthexen; Russek: Ночные ведьмы, Nochnyye Vedmy) o leshanow Almaynek yn Nessa Bresel an Bys rag an ayrennoryon vreselek benow a'n 588ves Kaslu Tanbellenna Nos a'n Ayrlu Sovietek.
Kynth o benenes lettys a vatalyas y'n kynsa le, Major Marina Raskova a usyas hy soodh ha kestav gans Joseph Stalin dhe gavos kummyas a furvya unsysow batalyas benow.
An 8ves mis Hedra, 1941, gorhemmyn a veu res dhe dhispletya tri unsys ayrlu benenes, an 588ves Kaslu y'ga mysk. An kaslu, furvys gans Major Raskova ha ledys gans Major Yevdokiya Bershanskaya, o furvys a vodhogesow yowynk. Eseli an kaslu o displetys a Skol Ayrennans Breselek Engels dhe voward an Soth avel rann an 218ves Rann a'n 4a Ayrlu dhe'n 23a mis Me 1942, le may dhrehedhsons an 27ves mis Me.
Gis omsettya an tanbelenoryon nos o krowdra an jynn yn ogas dhe'n gosten ha gwylana dhe'n poynt dyllo, gans saw tros gwyns gesys rag diskudha i dhe vos ena. Soudoryon almaynek a leveris bos an son haval dhe gwelynni skubel hag i a henwis lewyadoryon "Gwraghes Nos". Awos ughelder isel aga neyj ha poos an tanbelennow, ny wrug an lewyadoryon degi lammlennow bys yn 1944.
Istori ha Towlow
[golegi | pennfenten]An kaslu a neyjas missyons ankombra ha tanbellenna kewar erbynn an lu Almayn a 1942 bys yn diwedh an vresel. A'y ughboynt, yth esa 40 mayni dewdhen dhodho. I a neyjas moy es 23,000 omsettyans ha droppya moy es 3,000 tonna a danbelennow ha 26,000 tanbelenigow tanek. I a dhistruis po kisya 17 treusva dowr, naw hyns horn, dew worsav tren, 26 gwaraji, 12 gwithva keunys, 176 karr arvwiskys, 86 poyntys tenna hag 11 golow hwilas. Dres hemma, i a wrug 155 droppys provia a voos ha daffar ladhva dhe'n lu Sovietek.
Yth o an unsys benenes gans an moyha medalennow yn Ayrlu Sovietek. Meur a'y lewyadoryon a neyjas moy es 800 missyon dres an vresel; 23 anedha a waynyas titel Gorour an Unyans Sovietek ha 32 anedha a verwis dres an vresel, yn omladh, dre vomm ayren po a gleves. Yn somm, 261 benyn a servyas yn kaslu.
An kaslu a neyjas yn diwayren prenn-ha-kewarghlen Polikarpov U-2, desin a 1928 rag trenya ha poltra trevas. Ny ylli an ayren degi saw diw danbellen yn kettermyn, ytho res o dhedha gul eth po moy missyon pub nos. Kynth o an ayren lent ha gyllys mes a us, an lewyadoryon a gemeres prow a'y trabellheans marthus. Ynwedh hy thooth ughboyntel o le ages tooth difygyans an ayrennow almaynek, ytho hi o kales dh'y thenna dhe'n dor.
Nyns o an kaslu ayrenna benenes ma dynnerghys y'n lu yn kuv y'n a'n dalleth. Lewyadoryon gorow a brederis aga bos isella hag i a veu digortes dhedha. Benenes an kaslu o res unwiskow hag eskisyow koth ha re vras gans an gwer, hag ynwedh toulys elvennek (rewlellow, torchennow, pluvennow plomm, h.e.) yn le toulys (r.e. radar, gonnys, radyos, h.e.).
Yma'n erthygel ma owth usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek kres.