Greunlondek
| Greunlondek (Kalallisut) | |
|---|---|
| Kewsys yn: | Greunlond, Denmark |
| Kewsys gans: | 56,000 |
| Klasyans genynnek: | Eskimo-Aleut
|
| Rannyethow |
Kalallisut Tunumiisut Inuktun |
| Savla Sodhogel: | yeth sodhogel Greunlond (hag aswonys avel yeth minorita yn Denmark) |
| Kodennow | |
| ISO 639-1 | kl |
| ISO 639-2 | kal |
| ISO 639-3 | kal |
Greunlandek yw yeth Inuit kewsys yn Greunlond, ha Denmark. Greunlondek yw an yeth sodhogel yn Greunlond a-dhia 2009. Kewsys yw gans 90% a boblans Greunlond (50,000) hag a-dro dhe 7,000 a dus yn Denmark (kepar ha studhyoryon).
Lytherennek
[golegi | pennfenten]Greunlondek a us 18 lytheren: Aa, Ee, Ff, Gg, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, mes usys yw kesunyansow a lytherennow dhe wul sonyow erel, r.e. ll a wra son haval dhe ‘ll’ yn Kembrek, hag rl son havel dhe ‘rll’ yn Kembrek.
Yethador
[golegi | pennfenten]Pur synthetek yw an yeth Greunlondek, hemm yw, ev a wra geryow dre geworra lies lostelven rag chanjya styr. An yeth a us 318 lostelven rag displetya verbow po kesyewa henwyn, hag a-dro dhe 400 a lostelvennow erel.
Greunlondek a’n jeves peswar person (1a, 2a, 3a ha 3a dastewynys): dew niver (unnplek ha liesplek): eth modh hag eth kas.
An eth modh yw:
- menedhek (indicative)
- govynnek (interrogative)
- gohemmynek (imperative)
- mynnasek (optative)
- ambosek (conditional)
- achesonek (causative)
- kevosek (contemporative) ha
- kevrannek (participial)
An eth kas yw:
- absolutek (absolutive) – hevelep dhe’n hanwek ha usys gans verbow kevleun (intransitive)
- ergotek (ergative) – hevelep dhe’n galwek (mes usys avel an hanwek gans verbow ankevleun)
- komparek (comparative) – usys dhe gomparya (mar … avel …)
- maynek (instrumental)
- tylleryek (locative) – ow teriva ple ma neppyth
- warbennek (allative) – ow styrya gwayans war ben neppyth aral
- ablasek (ablative) – ow styrya gwayans a po yn mes a neb tyller
- drehensek (prolative) – ow styrya gwayans dre dyller po hens
Ulliinnarmi oqaatsit - Gerva pubdedhyek
[golegi | pennfenten]Aluu - dydh da
Ajunngi – fatal genes?
Qujanaq – meur ras
Qujaanarpunga – na, meur ras
Illillu – ty ynwedh
Ikiu – gweres!
Una sunaana – pyth yw hemma?
Sumi? – Ple?
Tuluttut – Sowsnek (ow tos dhyworth “how do you do”)
.....-mik atseqarpunga - Ow hanow yw ......
Henwyn enevales ha plansow
[golegi | pennfenten]Arfeq - morvil
Timmiaq - edhen
Nanoq - arth gwynn
Teriannaq - lowarn
Umimmak - muskbual
Savaq - davas
Aalisagaq - pysk
Uummasuaraq - hweskeren
Qungasessooq - jiraf
Kiliffak - mamoth
Naasoq - bleujen
Orpigaq - gwedhen
|
Porth Yethow – Tre rag folennow ha klassys Wikipedya a-dro dhe yethow. |