Gweles an bennfenten rag Ris

{{Boks klassans
| hanow = Ris
| imaj = Reis.JPG
| isskrifik_imaj = [[Ris]]<br />(''Oryza sativa)
| regnum = [[Plans|Plantae]]
| ordo = [[Poales]]
| familia = [[Poaceae]]
| genus = Oryza
| unranked_divisio   = [[Plansow bleujennek|Angiosperms]]
| unranked_classis   = Eudicots
| unranked_ordo      = Commelinids
| subdivision_ranks = Eghennow
| subdivision = 
''Oryza barthii''<br />
''Oryza glaberrima''<br />
''Oryza latifolia''<br />
''Oryza longistaminata''<br />
''Oryza punctata''<br />
''Oryza rufipogon''<br />
''Oryza sativa''
}}

'''Ris''' ('''''Oryza sativa''''') yw [[greunvos]] ha [[boos]]. Yn terowel, gwelsen ranndiryow gleb o. Dybrys yw avel chifboos yn lies rann a [[Asi]]. Tevys yw yn parthow tomm an bys, dre vras Asi, [[Afrika]], [[Itali]] north hag arvow west Amerika Gledh. 

Dhyworth ris a dheu 80% a'n kaloriow dybrys yn Asi po pympves rann oll an kaloriow dybrys gans tus yn ollvysel. Hemm yw an kommodyta gans an tressa ughella askorrans treusvysyek (741 milvil tonnas yn 2014), wosa korsen sugra (1.9 bilvil tonnas) ha hwegys (1.0 bilvil tonnas). Herwydh talvosogeth, kenwerth gwaneth yw moy ages pub trevas aral warbarth. 

Dell yw usys, keginys yw ris. Yn nebes ranndiryow, kepar ha [[Spayn]], friys yw ris yn kynsa yn olew po amanyn, ena, keginys gans dowr po kowl. Yn ranndiryow erel, kepar hag [[Eynda]], dybrys yw ris gans sows, kurri po kowl. Y hyllir usya ris dhe wul las, kepar ha gwin ris nihonek, ''sake''. 

Tevys veu ris yn kynsa yn [[China]] hag Eynda koth a-dro dhe 2500 K.O.K.. Dres veu tevi ris dhe [[Nihon]] y'n 1a kansvledhen K.O.K., ow tos ha bos gerys-da erbynn 200 O.K.. Dhyworth Eynda, ris a lesas dhe [[Europa]] soth hag [[Afrika]]. 

Ris yw has an eghen a wels ''Oryza sativa'' (ris Asi) po le kemmyn ''Oryza glaberrima'' (ris Afrika). An hanow ris gwyls yw usys rag eghennow an kindas Zizania ha Porteresia. 

Dell yw usys plansys yw ris yn park gwastas lenwys gans dowr. Kyns trevasa, gesys yw dhe'n dowr divera dhe ves. Kyns tiogow dhe dhisplegya system ammeth da ha godeyl, gesys veu dhe'n tir powes bledhen po dhiw hag i ow trevasa tiryow erel.

Yn nebes ranndiryow tomm, ogas dhe'n [[kehysedh]], tiogow a drevas diwweyth an vledhen. 

Ris a gomprehend lower a garbohydratow. Yma fordhow dyffrans a vala ris. Removys yw marnas an nivel pella yn ris gell. Ev a gomprehend moy a fiber ages ris gwynn yth yw melys yn tien. 

<gallery class="center" widths="175px" heights="150px">
Rice_grains_(IRRI).jpg|Ris a dheu yn lies semlant
Rice_consumption.png| Konsumyans ris yn ollvysel
Oryza_sativa_of_Kadavoor.jpg|Plans ''Oryza sativa'' ow tiskwedhes an bleujyow ponegys gans an gwyns
RiceYield.png|Askorrans ris ollvysel
Water_reflection_of_mountains,_hut,_green_rice_sheaves_scattered_in_a_paddy_field_and_clouds_with_blue_sky_in_Vang_Vieng,_Laos.jpg|Park padi yn [[Pow Lao]]
</gallery>


{| class="wikitable" style="float:right; clear:left; width:19em; margin-left:1ex;"
! colspan=2|Askorrans ris – 2020
|-
! style="background:#ddf; width:50%;"| Gwlas
! style="background:#ddf; width:50%;"| <small> Milvil tonnas </small>
|-
| [[Restren:Flag of China.svg|25px]]  [[China]] ||style="text-align: center;" | 211.9
|-
| [[Restren:Flag of India.svg|25px]]  [[Eynda]] ||style="text-align: center;" | 178.3
|-
| [[Restren:Flag of Bangladesh.svg|25px]]  [[Bangladesh]] ||style="text-align: center;" | 54.9
|-
| [[Restren:Flag of Indonesia.svg|25px]]  [[Indonesi]] ||style="text-align: center;" | 54.6
|-
| [[Restren:Flag of Vietnam.svg|25px]]  [[Vietnam]]||style="text-align: center;" | 42.8
|-
| [[Restren:Flag of Thailand.svg|25px]]  [[Pow Tay]]||style="text-align: center;" | 30.2
|-
| [[Restren:Flag of Myanmar.svg|25px]]  [[Myanmar]] ||style="text-align: center;" | 25.1
|-
| [[Restren:Flag of Philippines.svg|25px]] [[Filipinys]]||style="text-align: center;" | 19.3
|-
| [[Restren:Flag of Brazil.svg|25px]] [[Brasil]]||style="text-align: center;" | 11.1
|-
| [[Restren:Flag of Cambodia.svg|25px]] [[Kamboji]]||style="text-align: center;" | 11.0
|-
|style="text-align: center;" | '''Bys''' ||style="text-align: center;" | '''756.7'''
|-
|colspan=2 style="text-align: center;" |<small>Source: [[FAOSTAT]] of the [[United Nations]]<ref name="faostat19">{{cite web|url=http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC|title=Crops/Regions/World list/Production Quantity (pick lists), Rice (paddy), 2019|date=2021|publisher=UN Food and Agriculture Organization, Corporate Statistical Database ([[FAOSTAT]])|access-date=May 7, 2021}}</ref></small>
|}

[[Klass:Greunvosow]]
[[Klass:Gwels]]
{{Posek 1,000}}