Hyns-Horn Ethen Nans Lappa
An Hyns-Horn Ethen Nans Lappa yw hyns-horn geyj ispoyntel 15 meusva (381 mm) eus trigys ryb Tewynblustri yn Kernow. Tennvos havysi yw an hyns-horn eus ow ponya dhyworth Benny Halt dhe Hwel Rosen Est.
Istori
[golegi | pennfenten]Hyns-Tram Treffry
[golegi | pennfenten]Yn 1843, Joseph Treffry a brofyas ow pyldya hyns-tram yntra Porth ha Tewynplestri gans skorren dhe'n bal plomm-arghans Hwel Rosen Est esa owth entra y dermyn sewenna. Res o dhe Treffry fetha enebieth poblek dhe'n hyns-tram rag hwegh bledhen ha res o dhodho chanjya'n hyns yntendyes. Wor'tiwedh, an Hensi-Tramm Treffry o byldyes dhyworth Tewynplestri dhe Dredhinas gans skorren dhe Hwel Rosen Est. Kensa karg an plomm-arghans a dhiberthas Hwel Rosen Est war 26ves mis Hwevror yn 1849 yn kerynyow esa tennys gans mergh. Hyns-Horn Monyow Kernow a berghenegas an rosewyth hensi-tram Treffry yn 1874, neb a gommendyas lokomotyvyow-ethen dhe'n hyns-horn.
Hyns-Horn an West Bras
[golegi | pennfenten]Hyns-Horn an West Bras a berghenegas an Hyns-Horn Monyow Kernow yn 1896 hag a dhevnydhyas an skorren Hwel Rosen Est avel rann hyns-horn nowydh dhyworth Tewynplestri dhe Bluw an Chas. An hyns-horn nowydh 'ma a ygeras yn 1905 ow kallosegi trethysi dhe dhrehedhes Truru yn snella es adherag. An Hyns-Skorren Tewynplestri dhe Bluw an Chas a dhegeas war 4ves Hwevror 1963 awos an treghow Beeching.
Hyns-Horn Ethen Nans Lappa
[golegi | pennfenten]Eric Booth a fondyas an Hyns-Horn Ethen Nans Lappa yn an 1970ow. Karthys o gweli an lergh yn 1963 hag an lergh geyj 15 meusva (381 mm) o layes rag unn mildir (1.6 km) yntra Benny Halt ha Hwel Rosen Est. Lokomotyv-ethen flamm nowydh Zebedee o byldyes gans Severn Lamb ow tones yn 1974 gans 4 koch esa byldyes yn leel. An hyns-horn a ygeras dhe'n werin war 16ves mis Metheven 1974. Lynn rag skathow o kleudhyes dhe Hwel Rosen Est yn 1975 hag oll an arenebedh Hwel Rosen Est o tirwedhes. Y teuth moy a lokomotyvyow dhyworth Longleat yn 1976 ha moy a gochow o byldyes dhe'n unn termyn. Hyns-horn geyj 7 1⁄4 meusva (184 mm) a ygeras y'n 1970ow ha hyns-horn aral a ygeras yn mis Me 1995. Eric Booth a werthas an hyns-horn yn 2014 awos yeghes boghosek.