Tirfurv karst
Klass |
tirwedh, tirfurv ![]() |
---|---|
Label teythyek |
Karst ![]() |
![]() |

Karst ew an term thew res dhe dirfurvow gwres drefen teudhans karrygi hedeudh pekar ha kalgh, dolomit ha gypsum. Tipek ew systemow karthgleudhyans en-dadn dhor gen sedhdell ha fogowyow. Drefen bos karthgleudhyans en-dadn dhor, nag eus meur a ryvers po lydnow war enep an nor.
-
A-ugh cita Mostar en Bosni
-
Nans segh a-ugh Malham Cove, Konteth Evrek
-
Tiredh an Burren, Wordhen west
Paleokarst
[golegi | pennfenten]Studhyans palaeokarst (karst e'n goloven dhororiethel) ew posek en dororieth menoyl drefen bos 50% a greunyow hidrokarbon an bes en karrygi karbonat, ha meur anodhans uji en systemow tellek karst.
Displegyans
[golegi | pennfenten]Displegys ew karst dre vras en karrek dhoos karbonat, pekar ha kalgh, hag ew avel gweliow tanow gen meur a fowtow. Nag ew displegys yn ta yn krey drefen bos krey tellek en le doos, etho nynj ew dowr dor kreunys a hes torvaow. Displegys ew karst ewedh lebma thuji level dowr dor isel, pekar ha uheldiryow gen nansow down, ha lebma thew an glawans uhel. Drefen hedna, ema gwayans uskis a dhowr dor, hag a skoodh teudhans an garrek.
Tirfurvow
[golegi | pennfenten]War radhva vian, tirfurvow karst a gomprehend kons kalgh, kebmyn en parth gogledh Pow an Sowson hag Wordhen, lenkdell ha sedhdell, (lenkdoll ew pans gwres awos teudhans an kalgh ma hwrelho komprehend gover ow mos a-ji dhe'n nor, ha sedhdoll ew toll ma thew furvyes pan hwrelho to fogow kodha), shaftow plobmwedhek ha daspednfentednyow. War radhva veur, polje ew term dhort yethow Slavek ow styrya 'park' rag tirfurv gwastas gen meur a gonsyow kalgh, kownans, ha touryow karst a ell hwarvos a-hes ryvers (pekar hag en China) po e'n mor (pekar hag en Vietnam.
-
Kons kalgh a-ugh Malham Cove en Park Kenedhlek Nansow Konteth Evrek
-
Sedhdoll Hull Pot en Konteth Evrek
-
Lenkdoll en Konteth Evrek
-
Aswy Gaping Gill, dowrlam uhella Pow an Sowson (98m)
-
Daspednfenten Malham Beck ort goles Malham Cove
-
Livanjsko Polje, an moyha e'n bes (60km gen 7km)
-
Kownans kalgh en China
-
Touryow karst - Yangshuo ha Dowr Li en China
-
Touryow karst e'n mor, Baya Halong en Vietnam
Fogevyow
[golegi | pennfenten]Fogevyow a gonsist a dhiw barth, an barth freatek, beudhys gen dowr, ha'n barth vados, a-ugh an dowr. Emesk tirfurvow fogevyow, ma kolovednow, resekven (Sowsnek - flowstone, furvyes pan vo dowr ow resek war-nans fosow ha leur an fogow), besies kalgh (stalactites) ha kalghbostow (stalagmites), shaftys, kuldremenvaow ha fogevyow.
-
Kemyskans a vesies kalgh ha kalghbostow en Fogow Te Ananui, Mordir Nowydh
-
Poll ha resekven en Fogow Ingleborough, Konteth Evrek
-
Kuldremenva vados en Fogow Mammoth, Kentucky, Statys Unys
Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.